امروزه، گوشی‌های هوشمند تبدیل به یکی از ابزارهای ضروری و حیاتی زندگی ما شده‌اند. از ارتباطات روزمره گرفته تا انجام امور مالی و شخصی، همه و همه بر روی گوشی‌های اندرویدی انجام می‌شود. اما این دستگاه‌ها نیز همانند دیگر سیستم‌های دیجیتال ممکن است با تهدیدات سایبری روبه‌رو شوند. بدافزارها و ویروس‌ها می‌توانند به‌راحتی وارد گوشی شما شوند و اطلاعات شخصی، مالی و حتی حریم خصوصی شما را به خطر بیندازند. در این مقاله، چگونگی حذف ویروس از گوشی اندورید و راهکارهای جلوگیری از تهدیدات سایبری را بیان خواهیم کرد.
در ضمن اگر به‌دنبال سایر راههای محافظت از تلفن همراه و اطلاعات شخصی خود، در برابر انواع خطرات هستید، می‌توانید مقاله‌ی ما را آشنایی با انواع مختلف ویروس‌های اندروید، مطالعه کنید.
فهرست مطالب
آیا دستگاه اندرویدی شما ویروس دارد؟
در سال گذشته شمار حملات فیشینگ و هک شدن تلفن‌های همراه و تبلت سه برابر شد. این درحالی است که دستگاه‌های اندرویدی بیشتر از آیفون‌های اپل هدف بدافزارها و نرم‌افزارهای مخرب قرار می‌گیرند.
اگر تلفن شما به ویروس اندروید آلوده شده باشد، ممکن است علائمی مانند اعلان‌ها یا پنجره‌های بازشو عجیب و مداوم، تخلیه سریع باتری، گرمای بیش از حد دستگاه یا استفاده غیرمعمول از داده‌ها را مشاهده کنید.
به‌محض مشاهده هریک از علائم هشداردهنده ویروس در تلفن خود، باید فوراً اقدامات زیر را انجام دهید:
- دستگاه خود را با Google Play Protect و سایر ابزارهای داخلی اسکن کنید.
- گوشی خود را در حالت ایمن راه‌اندازی مجدد و سپس برنامه‌های مشکوک یا ناشناخته را به‌صورت دستی حذف کنید.
- یک برنامه آنتی‌ویروس یا نرم‌افزار امنیتی معتبر برای موبایل دانلود و اجرا کنید.
- دستگاه خود را به تنظیمات کارخانه بازنشانی کنید. (توجه: این مرحله آخرین راه‌حل است، زیرا تمام داده‌ها و تنظیمات دستگاه شما را حذف خواهد کرد.)
اقدامات ضروری جهت حذف ویروس از گوشی اندرویدی
شناسایی و حذف سریع بدافزار یکی از بهترین روش‌ها برای محافظت از تلفن اندروید و همچنین حفظ امنیت اطلاعات شخصی و مالی شماست.
در اینجا یک راهنمای گام به گام برای اقدامات لازم و حذف ویروس از گوشی اندروید آورده شده است:
مرحله اول: شروع فوری برای کنترل آسیب
اولین اقدامی که باید هنگام مشاهده هرگونه علائم آلودگی به بدافزار انجام دهید، قطع دسترسی هکرها به دستگاه و اطلاعات شماست.
در اینجا چند مرحله کلیدی برای انجام این کار آورده شده است:
1. گوشی خود را خاموش کنید
اگر علائم آلوده شدن دستگاه اندرویدی شما ظاهر شد، حتی پس از اجرای اسکن آنتی‌ویروس، بهترین اقدام خاموش کردن دستگاه است.
ویروس یا بدافزار مانع از خاموش شدن گوشی شما می‌شود، ممکن است لازم باشد باتری دستگاه خود را خارج کنید.
اگر نمی‌توانید باتری را خارج کنید یا صفحه نمایش شما کار نمی‌کند:
- دستگاه را به شارژر وصل کنید.
- هم‌زمان دکمه روشن/خاموش و دکمه کاهش صدا (یا افزایش صدا) را نگه دارید تا دستگاه خاموش شود.
توجه داشته باشید که دستگاه باید به شارژر وصل باشد. در غیر این صورت، دوباره راه‌اندازی شده و خاموش نخواهد شد.
نکته: خاموش کردن Wi-Fi یا داده تلفن همراه کافی نیست. برخی ویروس‌ها ممکن است به‌طور مخفیانه به اتصال شما ادامه دهند حتی اگر این اتصالات را غیرفعال کرده باشید. دستگاه را به‌طور کامل خاموش کنید تا مطمئن شوید که اطلاعات شما به خطر نیفتد.
2. حالت ایمن را فعال کنید و برنامه‌های مشکوک را به‌صورت دستی حذف کنید
حالت ایمن اندروید یک ویژگی عیب‌یابی است که برخی برنامه‌ها و ویجت‌ها را غیرفعال می‌کند.
بنابراین فقط نرم‌افزارهای اصلی دستگاه شما اجرا خواهند شد.
این مرحله می‌تواند به شما کمک کند تا تهدیدها را شناسایی کرده و برنامه‌های مشکوک را بدون مشکل حذف کنید.
برای فعال کردن حالت ایمن، گوشی خود را مجدداً راه‌اندازی کنید. وقتی لوگو ظاهر شد، دکمه کاهش صدا را فشار داده و نگه دارید تا وارد حالت ایمن شوید.
پس از وارد شدن به حالت ایمن، به فروشگاه Google Play بروید، روی نماد نمایه در گوشه بالای صفحه ضربه بزنید و گزینه “مدیریت برنامه‌ها و دستگاه” Manage apps & device را انتخاب کنید.
تمام برنامه‌های شخص ثالث را بررسی کرده و هر برنامه مشکوک را حذف کنید.
3. پاک کردن حافظه پنهان مرورگر موبایل
جرمی اسنایدر، بنیان‌گذار FireTail، هشدار می‌دهد که هکرها می‌توانند بدافزارها را در محتوای ذخیره‌شده مرورگر قرار دهند.
بنابراین پاک کردن حافظه پنهان برای حذف ویروس‌ها از دستگاه‌های اندرویدی ضروری است.
این فرآیند ممکن است شما را از برخی وب‌سایت‌ها خارج کند و اتصال اینترنت شما را موقتاً کند کند.
برای پاک کردن حافظه پنهان در گوگل کروم اندروید، این مراحل را دنبال کنید:
- برنامه کروم را باز کنید و روی «بیشتر» More در گوشه بالا سمت راست ضربه بزنید.
- روی «تاریخچه» History ضربه بزنید و سپس «پاک کردن داده‌های مرور» Clear browsing data را انتخاب کنید.
- برای حذف تمام داده‌ها، «همه زمان‌ها» All time را انتخاب کنید.
- کادرهای کنار «کوکی‌ها و داده‌های سایت» Cookies and site data و «تصاویر و فایل‌های ذخیره‌شده» cached images and files را علامت بزنید و سپس روی «پاک کردن داده‌ها» Clear data ضربه بزنید.
توجه: این فرآیند برای سایر مرورگرهای رایج مانند اپرا، فایرفاکس و مایکروسافت اج مشابه است.
مرحله دوم: یافتن و حذف ویروس از گوشی اندروید
پس از حذف برنامه‌های مشکوک و پاک کردن حافظه پنهان دستگاه، ممکن است نیاز به استفاده از نرم‌افزار ضد بدافزار برای حذف تهدیدات ریشه‌دار داشته باشید.
در این مرحله، می‌توانید از ابزارهای امنیتی داخلی یا برنامه‌های شخص ثالث استفاده کنید.
1. فعال کردن و اسکن دستگاه با Google Play Protect
فعال کردن Google Play Protect می‌تواند به شناسایی و حذف ویروس‌ها کمک کند و هنگامی که برنامه‌ها بدون اجازه شما کارهای غیرمعمول انجام دهند، به شما اطلاع می‌دهد. اگر Google Play Protect نرم‌افزار مخربی را شناسایی کرد، آن را حذف کنید.
برای فعال کردن Google Play Protect:
- به فروشگاه Google Play بروید و روی نماد پروفایل ضربه بزنید.
- روی گزینه Play Protect و سپس تنظیمات ضربه بزنید.
- اسکن برنامه‌ها با Play Protect را فعال کنید.
2. دانلود و اجرای نرم‌افزار آنتی‌ویروس
اسکن آنتی‌ویروس برای شناسایی و حذف ویروس‌ها از دستگاه‌های اندرویدی اهمیت زیادی دارد.
اگر اسکن آنتی‌ویروس شما برنامه‌های مخرب را شناسایی کرد، باید بلافاصله آن‌ها را حذف کنید و همچنین تمام فایل‌های مرتبط با آن‌ها را نیز از گوشی یا تبلت خود پاک کنید.
همان‌طور که استیون شورمن، از شرکت امنیت سایبری Palo Alto Networks، توضیح می‌دهد:
“ماهیت باز پلتفرم اندروید به کاربران این امکان را می‌دهد که انعطاف‌پذیری و سفارشی‌سازی بیشتری را تجربه کنند. اما در عین حال، این موضوع موجب می‌شود که توزیع فروشگاه‌های برنامه جعلی یا برنامه‌های غیرمجاز برای مهاجمان مخرب آسان‌تر شود.”
قبل از دانلود نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس یا امنیت اینترنتی، دقت کنید که این برنامه‌ها از منابع معتبر و قابل اعتماد تهیه شده باشند. همیشه باید نرم‌افزار آنتی‌ویروس خود را از یک شرکت معتبر در حوزه امنیت سایبری انتخاب کنید و آن را فقط از فروشگاه رسمی گوگل پلی دانلود کنید.
3. به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار به‌صورت دستی (و فعال‌سازی به‌روزرسانی‌های خودکار)
نسخه‌های جدید نرم‌افزار معمولاً مشکلات امنیتی شناخته‌شده را برطرف می‌کنند.
یکی از بزرگترین دلایلی که اندروید هنوز هم نسبت به ورود بدافزارها آسیب‌پذیر است، این است که تولیدکنندگان مختلف مانند سامسونگ و شیائومی از روش‌های متفاوتی برای انتشار به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل خود استفاده می‌کنند.
مطمئن شوید که تمامی برنامه‌های نصب‌شده روی دستگاه شما آخرین نسخه را دارند. همچنین، برنامه‌های قدیمی که دیگر از آن‌ها استفاده نمی‌کنید را حذف کنید.
سپس، اطمینان حاصل کنید که به‌روزرسانی‌های خودکار را فعال کرده‌اید تا برنامه‌ها به‌طور خودکار به‌روز شوند.
فرآیند به‌روزرسانی دستگاه شما ممکن است بسته به مدل و برند دستگاه متفاوت باشد.
مرحله سوم: محافظت در برابر آسیب‌پذیری‌های بیشتر
حتی اگر بدافزارهای مخربی مانند باج‌افزار یا جاسوس‌افزار را از دستگاه خود حذف کرده‌اید، هنوز باید اقدامات امنیتی بیشتری انجام دهید تا از خود در برابر کلاهبرداری‌ها و حملات هکری محافظت کنید.
برای حفظ بهداشت سایبری و ایمن ماندن دستگاه خود، این مراحل را دنبال کنید:
1. تغییر رمزهای عبور خود
اگر هکرها به دستگاه شما دسترسی پیدا کرده‌اند، باید فرض کنید که آن‌ها اطلاعات ورود شما به حساب‌ها را به دست آورده‌اند. پس حذف ویروس از گوشی اندروید اولویت اول شماست.
- ابتدا اطمینان حاصل کنید که به حساب‌های مهم خود مانند بانکداری آنلاین، ایمیل، رسانه‌های اجتماعی و غیره دسترسی دارید.
- سپس، رمزهای عبور خود را به‌روزرسانی کنید و در صورت امکان، احراز هویت دو عاملی (2FA) را فعال کنید.
- برای به‌روزرسانی رمزهای عبور خود از دستگاه دیگری استفاده کنید. برخی از نرم‌افزارهای جاسوس‌افزار می‌توانند تمام فعالیت‌های شما را رصد کنند، بنابراین اگر از همان دستگاه هک‌شده برای به‌روزرسانی حساب‌های خود استفاده کنید، ممکن است رمزهای عبور جدید شما به هکرها ارسال شود.
- اگر نمی‌توانید به حساب‌های خود وارد شوید، باید درخواست تنظیم مجدد رمز عبور دهید و به احتمال زیاد، باید ثابت کنید که صاحب اصلی حساب هستید. برای مثال، می‌توانید فرآیند بازیابی حساب Gmail هک‌شده را دنبال کنید.
- اطمینان حاصل کنید که رمزهای عبور جدید شما قوی و منحصربه‌فرد باشند. اگر هنوز به حساب‌های خود دسترسی دارید، باید رمزهای عبور خود را به‌روزرسانی کرده و از رمزهایی با حداقل 10 کاراکتر استفاده کنید که شامل ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، نمادها و اعداد باشد.
- به‌جای استفاده از پیامک برای احراز هویت، بهتر است از یک برنامه احراز هویت مانند Google Authenticator استفاده کنید. احراز هویت دو مرحله‌ای یکی از بهترین روش‌ها برای ایمن نگه داشتن حساب‌هاست. اما استفاده از یک برنامه احراز هویت بسیار مؤثرتر از دریافت کد ازطریق پیامک است.
2. دانلود یک برنامه امنیت دیجیتال
با دسترسی به تمامی داده‌ها و حساب‌های دستگاه اندروید شما، کلاهبرداران و هکرها می‌توانند به‌راحتی به حساب‌های آنلاین شما نفوذ کنند، پس‌اندازهای شما را سرقت کنند و حتی هویت شما را دزدیده و از آن سوءاستفاده کنند.
حفظ امنیت تلفن همراه، و در واقع افزایش امنیت گوشی ویندوز یک کار پرهزینه یا پیچیده نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عادات ساده و منظم است که اگر آن‌ها را در زندگی روزمره خود پیاده کنید، بخش بزرگی از تهدیدهای سایبری را از خود دور خواهید کرد.
به‌روزرسانی منظم سیستم و برنامه‌ها، بررسی مجوزهای غیرضروری، حذف نرم‌افزارهای بدون استفاده، فعال‌سازی قابلیت «دستگاه من را پیدا کن»، استفاده از قفل صفحه امن و بررسی دسترسی دستگاه‌های متصل به حساب گوگل، از مهم‌ترین این اقدامات هستند.
با انجام این مراحل، نه‌تنها احتمال نفوذ هکرها کاهش می‌یابد، بلکه حتی درصورت گم‌شدن یا سرقت گوشی، می‌توانید با آرامش خاطر بیشتری اقدام کنید. برای ایجاد یک لایه حفاظتی اضافه، استفاده از یک نرم‌افزار امنیتی معتبر مانند امنیت اینترنتی شید توصیه می‌شود.
این نرم‌افزار با شناسایی و مسدود کردن بدافزارها، فیشینگ و تهدیدهای آنلاین، امنیت شما را در فضای مجازی به‌طور کامل ارتقا می‌دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این محصول روی تصویر زیر کلیک کنید.
3. تنظیم مجدد کارخانه‌ای گوشی اندروید
تنظیم مجدد کارخانه‌ای یا ریست فکتوری، تمامی داده‌ها و تنظیمات گوشی شما را حذف کرده و آن را به‌حالت اولیه کارخانه برمی‌گرداند.
بنابراین، این فرآیند چیزی نیست که بخواهید به‌سادگی از آن عبور کنید.
اگر تصمیم دارید دستگاه خود را ریست فکتوری کنید، ابتدا باید مطمئن شوید که از تمام داده‌های خود، از جمله عکس‌ها و ویدئوهایی که در مکان‌های دیگر ذخیره کرده‌اید، نسخه پشتیبان تهیه کرده‌اید.
مراحل تنظیم مجدد دستگاه به تنظیمات کارخانه برای هر برند و سازنده ممکن است متفاوت باشد. بااین‌حال، گوگل فهرستی از منابع را جمع‌آوری کرده که می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
اگر شما هم تصور می‌کنید که ریست فکتوری امکان حذف ویروس و بدافزارها را فراهم می‌کند لطفا مقاله‌ی ما را با عنوان آیا بازگردانی به تنظیمات کارخانه‌ای (ریست فکتوری) ویروس گوشی و لپ‌تاپ را حذف می‌کند؟، مطالعه بفرمایید.
7 نشانه آلوده شدن گوشی اندرویدی به ویروس و بدافزارها
در ادامه 7 ویژگی که نشان می‌دهد دستگاه اندرویدی شما آلوده شده است را بیان خواهیم کرد:
1. باتری شما سریع‌تر از حد معمول خالی می‌شود:
ویروس‌ها و دیگر بدافزارها به‌طور مداوم در پس‌زمینه اجرا می‌شوند و منابع دستگاه شما را مصرف کرده و باعث تخلیه سریع‌تر باتری می‌شوند.
در حقیقت، یکی از دلایلی که هکرها به دستگاه‌های اندرویدی توجه می‌کنند، همین افزایش مصرف منابع است.
به‌ویژه در سال ۲۰۲۴ که سرقت ارز دیجیتال در سطح جهانی افزایش یافت و هکرها از این موضوع برای آلوده کردن دستگاه‌های اندرویدی و ضرب سکه‌های جدید استفاده می‌کنند.
2. گوشی شما بیش از حد گرم می‌شود یا از کار می‌افتد:
اگر ویروسی درحال مصرف منابع دستگاه شما باشد، ممکن است باعث شود برنامه‌ها کند اجرا شوند، از کار بیفتند یا حتی به‌طور کامل بسته شوند.
در برخی موارد، شما ممکن است متوجه شوید که تلفن شما به‌دلیل اجرای فرآیندهای مختلف در پس‌زمینه بیش از حد گرم می‌شود.
3. هنگام مرور اینترنت، پنجره‌های بازشو زیاد می‌بینید:
اگر در هنگام مرور اینترنت تبلیغات بازشویی می‌بینید که هرگز از آن‌ها خبری نداشته‌اید، احتمالاً دستگاه شما به بدافزار آلوده شده است. SonicWall به‌تازگی گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد بسیاری از برنامه‌های مخرب خود را در قالب برنامه‌های محبوب بازی پنهان کرده‌اند.
4. برنامه‌های جدید و ناآشنا را در صفحه اصلی مشاهده می‌کنید:
معمولاً بسیاری از دستگاه‌های اندروید برنامه‌های بی‌ضرری دارند.
اما اگر به‌طور ناگهانی برنامه‌های جدیدی را ببینید که اصلاً یاد ندارید آن‌ها را دانلود کرده باشید، این می‌تواند یک نشانه باشد که دستگاه شما آلوده شده است.
تروجان Xamalicious که در برنامه‌های مختلفی مانند سلامت، بازی‌ها، طالع بینی و برنامه‌های بهره‌وری در فروشگاه Google Play پنهان می‌شود، می‌تواند به هکرها اجازه دهد دستگاه شما را تصاحب کنند.
5. شما نمی‌توانید به حساب‌های آنلاین خود دسترسی پیدا کنید:
اگر ناگهان نتوانید به حساب‌های آنلاین خود مانند ایمیل، رسانه‌های اجتماعی یا حساب‌های بانکی دسترسی پیدا کنید، ممکن است دستگاه شما به خطر افتاده باشد.
در آوریل ۲۰۲۴، ThreatFabric در مورد یک بدافزار بانکی جدید هشدار داد. این بدافزار به‌نام Brokewell می‌تواند لمس‌های دستگاه را ضبط کرده و به هکرها اجازه دهد دستگاه شما را تحت کنترل بگیرند و اطلاعات محرمانه شما را سرقت کنند.
6. افراد در لیست مخاطبین شما پیام‌های عجیبی از شما دریافت می‌کنند:
اگر دوستان، اعضای خانواده یا دیگر مخاطبین شما ازطریق پیامک یا پیام‌های مستقیم در شبکه‌های اجتماعی مانند واتس‌اپ، اینستاگرام یا فیس‌بوک پیام‌هایی عجیب و غیرمنتظره دریافت کنند، این می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که دستگاه شما تحت‌تأثیر بدافزار قرار گرفته است.
7. قبض تلفن شما بالاتر از حد معمول است:
اگر قبض تلفن شما بیشتر از حد معمول شده است، این می‌تواند نشانه‌ای از وجود بدافزارهایی مانند Stalkerware باشد که به دسترسی عمیق به دستگاه شما نیاز دارند.
این نوع بدافزارها می‌توانند از داده‌های زیادی استفاده کنند و همچنین باعث افزایش هزینه‌های شما شوند. TechCrunch گزارش داده است که این نوع بدافزارها می‌توانند به سوءاستفاده از حالت دسترسی اندروید کمک کنند.
نحوه محافظت از گوشی اندروید خود در برابر ویروس‌ها بدافزارها
پیشگیری از آلوده شدن دستگاه اندروید به ویروس‌ها و بدافزارها بسیار آسان‌تر از حذف ویروس از گوشی اندروید است.
در اینجا چند روش برای محافظت از دستگاه خود در برابر تهدیدات بدافزار و ایمن نگه داشتن حساب‌ها و اطلاعات شخصی خود بیان خواهیم کرد:
- فقط از فروشگاه رسمی گوگل پلی برنامه دانلود کنید: از نصب برنامه‌هایی که نیاز به مراحل اضافی مانند روت کردن دستگاه یا دانلود از وب‌سایت‌ها و فروشگاه‌های مشکوک دارند، خودداری کنید.
- Google Play Protect را فعال کنید: متأسفانه، بسیاری از برنامه‌های مخرب به فروشگاه پلی نفوذ می‌کنند. اما Google Play Protect با فعال کردن ویژگی‌های شناسایی و حذف خودکار برنامه‌های حاوی بدافزار، به کاربران کمک می‌کند تا از این تهدیدات جلوگیری کنند.
- به‌روزرسانی‌های خودکار را در تلفن و نرم‌افزار خود فعال کنید: به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری معمولاً شامل وصله‌های امنیتی مهمی هستند که به شما کمک می‌کنند دستگاه خود را در برابر جدیدترین تهدیدات محافظت کنید.
- هر هفته یکبار تلفن خود را خاموش کنید: بسیاری از افراد تنها در زمان به‌روزرسانی نرم‌افزار تلفن‌های خود را خاموش می‌کنند. NSA توصیه می‌کند که تلفن‌ها را هر هفته یک بار خاموش و روشن کنید تا از سوءاستفاده‌های بدون نیاز به کلیک جلوگیری شود.
- از اتصال به Wi-Fi عمومی خودداری کنید: Wi-Fi عمومی که در مکان‌هایی مانند رستوران‌ها، فرودگاه‌ها و هتل‌ها در دسترس است، به‌طور قابل توجهی ناامن است. به‌جای استفاده از Wi-Fi عمومی برای ورود به حساب‌های خود، همیشه از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) استفاده کنید.
جمع‌بندی
حذف ویروس از گوشی اندروید موضوعی است که باید آن را جدی بگیرید.
با رعایت اقدامات پیشگیرانه و شناسایی به‌موقع علائم آلودگی، می‌توانید گوشی خود را در برابر تهدیدات سایبری ایمن نگه دارید.
از اسکن‌های منظم با ابزارهای امنیتی، فعال کردن ویژگی‌های محافظتی مانند Google Play Protect و استفاده از نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس معتبر برای محافظت از دستگاه خود بهره‌مند شوید.
همچنین، درصورتی‌که ویروس‌ها از دستگاه شما پاک نمی‌شوند، بازنشانی دستگاه به تنظیمات کارخانه آخرین راه‌حل خواهد بود.
در نهایت، همیشه مراقب رفتارهای مشکوک دستگاه خود باشید و اقدامات ایمنی را به‌طور منظم انجام دهید تا از اطلاعات خود محافظت کنید.
دوست عزیز
به انتهای این مقاله رسیدیم. از اینکه تا به اینجای کار با ما همراه بودید، سپاسگزاریم. خوشحال می‌شویم که نظر شما عزیزان را در قسمت کامنت مطالعه کنیم. اگر به مطالب بیشتر در حوزه‌ی امنیت و هک علاقمندید می‌توانید وبلاگ ما را دنبال کنید.
