در دنیای امروز که تقریباً تمام زندگی ما در گوشیهای هوشمند خلاصه شده، حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات شخصی از هر زمان دیگری حیاتیتر است. با گسترش ابزارهای دیجیتال، تهدیدهای جدیدی نیز پدید آمدهاند؛ یکی از نگرانکنندهترین آنها استاکرویر Stalkerware یا «جاسوسافزارهای مزاحم» است. اما استاکرویر چیست؟ این برنامهها بهطور پنهانی روی دستگاه شما نصب میشوند و بدون اطلاع شما، پیامها، تماسها، مکان و حتی فعالیتهای آنلاینتان را زیر نظر میگیرند.
اگر فکر میکنید این تهدید فقط مخصوص افراد مشهور یا کاربران ناآگاه است، دوباره فکر کنید! قربانیان اصلی استاکرویر stalkerware اغلب افراد عادی هستند که توسط شریک عاطفی سابق، اعضای خانواده یا حتی همکاران خود مورد هدف قرار میگیرند.
در این مقاله بیان خواهیم کرد که چگونه دستگاه خود را از stalkerware پاکسازی کنید، چه علائمی باید شما را نگران کند و چه اقداماتی برای محافظت از اطلاعاتتان باید انجام دهید. امنیت دیجیتال دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است. با ما همراه باشید تا کنترل حریم شخصیتان را دوباره به دست بگیرید.
در ضمن اگر علاقمند به آشنایی با چگونگی داشتن یک اتصال وایفای ایمن هستید، میتوانید مقالهی ما را با عنوان چگونگی داشتن یک اتصال وایفای ایمن در خانه و در فضای عمومی مطالعه بفرمایید.
فهرست مطالب
استاکرویر Stalkerware چیست؟
استاکرویر یا همان جاسوسافزار، نوعی بدافزار خطرناک است که به افراد سوءاستفادهگر یا هکرها اجازه میدهد بدون اجازه شما، به اطلاعات شخصی، موقعیت مکانی، تصاویر، تماسها و سایر دادههای گوشی هوشمندتان دسترسی پیدا کنند.
این نرمافزار معمولاً مخفیانه نصب میشود و بهطور ویژه توسط همسران، کارفرمایان یا افراد کنترلگر مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر حتی شک دارید که چنین نرمافزاری روی دستگاهتان نصب شده باشد، باید همچنان با دقت بسیار زیادی اقدام به بررسی و پاکسازی کنید.
از کجا بفهمیم استاکرویر روی گوشی ما نصب شده است؟
Stalkerware نوعی برنامه نظارتی پنهان است که تمام فعالیتهای گوشی را بدون اطلاع کاربر زیر نظر میگیرد.
این برنامهها معمولاً بهصورت مخفی عمل میکنند و نشانههای واضحی ندارند، اما برخی هشدارهای مهم وجود دارند که میتوانند زنگ خطر باشند:
- وجود برنامههای ناشناس و عجیب در لیست اپلیکیشنها یا صفحه اصلی گوشی
- برنامههایی که مجوزهایی مثل دسترسی به مکان، دوربین یا میکروفن را دارند
- کاهش شدید شارژ باتری در زمان کوتاه
- افزایش غیرعادی مصرف اینترنت یا هزینههای قبض موبایل
- افشای اطلاعات شخصی شما توسط دیگران که نباید به آنها دسترسی داشته باشند
- تغییر ناگهانی تنظیمات گوشی یا عدم امکان بهروزرسانی سیستم عامل
این موارد میتوانند نشانهای از نصب نرمافزارهای جاسوسی مانند استاکرویر باشند و نباید نادیده گرفته شوند.
قبل از حذف برنامه مشکوک، به امنیت خود فکر کنید
اگر احتمال میدهید فردی شما را تحت نظر دارد، هیچوقت بدون برنامهریزی اقدام به حذف برنامه نکنید.
حذف ناگهانی ممکن است سوءظن طرف مقابل را برانگیزد و خطر فیزیکی یا روانی برای شما به همراه داشته باشد.
استاکرویر چگونه کار میکند و چه دادههایی را جمعآوری میکند؟
نرمافزارهای استاکر بهگونهای طراحی شدهاند که بهصورت پنهانی اطلاعات را جمعآوری و ارسال کنند. برخی از قابلیتهای این برنامهها شامل موارد زیر است:
- ردیابی موقعیت جغرافیایی با استفاده از GPS
- ثبت تمام تماسهای ورودی و خروجی
- شنود مکالمات تلفنی
- عکس گرفتن از صفحه گوشی (اسکرینشات)
- دسترسی به گالری تصاویر، پیامکها، ایمیلها و شبکههای اجتماعی
- ذخیرهی کلیدهای فشرده شده روی صفحه کلید (کیلاگر)
این نرمافزارها حریم خصوصی افراد را کاملاً نقض میکنند و بهطور خاص در موارد خشونت خانگی و آزار روانی دیجیتال مورد استفاده قرار میگیرند.
چگونه استاکرها نرمافزارهای جاسوسی را روی گوشی نصب میکنند؟
راههای مختلفی برای آلودهسازی گوشیهای هوشمند به استاکرویر Stalkerware وجود دارد، از جمله:
- سوءاستفاده از ابزارهای داخلی مثل Find My یا Screen Time در آیفون، یا Family Link در اندروید
- استفاده از برنامههای قانونی که بهعنوان کنترل والدین یا نظارت بر کارکنان تبلیغ میشوند
- نصب مستقیم ازطریق فیشینگ یا لینکهای آلوده
- نصب دستی زمانی که دسترسی فیزیکی به گوشی دارید (مثلاً هنگام شارژ در خانه یا محل کار)
طبق گزارشها، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۱ هزار قربانی استاکرویر شناسایی شدند که بیشتر آنها کاربران سیستمعامل اندروید بودند.
گرچه آیفونها از امنیت بالاتری برخوردارند، اما اگر جیلبریک شده باشند، آنها نیز آسیبپذیر خواهند بود.
چگونه استاکرویر Stalkerware را از گوشی خود پاک کنیم؟
در ادامه برخی از روشهای حذف استاکرویر از گوشی را بیان خواهیم کرد:
۱. استفاده از برنامه آنتیویروس قدرتمند
بسیاری از برنامههای استاکرویر توسط آنتیویروسها بهعنوان بدافزار شناسایی میشوند. پیشنهاد میشود یک برنامه آنتیویروس اندرویدی معتبر مثل Bitdefender یا Malwarebytes نصب کرده و گوشی خود را کامل اسکن کنید.
اما توجه کنید: اگر استاکر از ابزارهای داخلی گوشی یا اپلیکیشنهای قانونی استفاده کرده باشد، ممکن است آنتیویروس نتواند آن را شناسایی کند.
۲. فعال کردن Google Play Protect
برای گوشیهای اندرویدی، ویژگی Google Play Protect نقش مهمی در شناسایی برنامههای مضر ایفا میکند.
برای فعالسازی آن:
- وارد Google Play شوید.
- روی تصویر پروفایل خود کلیک کنید.
- گزینه Play Protect را انتخاب و آن را روشن کنید.
۳. بررسی طرحهای خانوادگی
اگر گوشی شما در طرح Family Link (گوگل) یا Family Sharing (اپل) عضو شده باشد، ممکن است شخص دیگری بدون اطلاع شما فعالیتهایتان را رصد کند.
برای خروج از این طرحها:
- در اندروید: به تنظیمات Google و سپس Family Group بروید و گروه خانوادگی را ترک کنید.
- در آیفون: به Settings و سپس Family Sharing بروید و عضویت خود را لغو کنید.
۴. بررسی برنامههای پنهان
استاکرویرها معمولاً خود را پشت نامهایی مثل “System Info” ،”Wi-Fi” یا “مدیریت دستگاه” پنهان میکنند.
لیست کامل اپلیکیشنهای نصبشده را در تنظیمات بررسی کرده و هر برنامه با دسترسیهای مشکوک را زیر ذرهبین قرار دهید.
چگونه برنامههای پنهان و مشکوک را در گوشی خود پیدا کنیم؟
برای شناسایی برنامههای جاسوسی یا پنهانشده در گوشی، ممکن است نیاز باشد که تنظیمات دستگاه خود را با دقت بررسی کنید. مراحل زیر را دنبال کنید:
- وارد تنظیمات گوشی شوید و گزینه «برنامهها» یا «مدیریت برنامهها» را باز کنید.
- فهرست تمام برنامههای نصبشده را بررسی کنید و مجوزهای دسترسی هر برنامه را مرور نمایید.
- درصورت مشاهده برنامهای ناشناس یا مشکوک، ابتدا آن را در اینترنت جستوجو کنید و در مورد عملکرد واقعی آن اطلاعات کسب نمایید.
- به دنبال دسترسیهای غیرمنتظره مانند دسترسی به مکان، دوربین، میکروفن، پیامکها یا تماسها باشید.
- بررسی کنید که آیا برنامهای در لیست وجود دارد که بهعنوان برنامه مدیریت دستگاه (Device Admin) عمل میکند یا نه.
برخی نرمافزارهای استاکرویر Stalkerware از امتیازات مدیریتی سوءاستفاده میکنند تا کنترل کاملتری بر روی دستگاه داشته باشند.
این نوع برنامهها میتوانند صفحه نمایش گوشی را ضبط کنند، کلیدهایی که تایپ میکنید را ثبت کنند و حتی بدون اطلاع شما دادهها را از گوشی به سرور دیگری ارسال نمایند.
چگونه برنامههایی با دسترسی مدیریتی یا حساس را پیدا کنیم؟
برای شناسایی برنامههایی که امتیازات مدیریتی یا سطح دسترسی بالایی دارند، مراحل زیر را انجام دهید:
- وارد تنظیمات گوشی شوید.
- گزینههای مربوط به قابلیت دسترسی (Accessibility) و برنامههای نصبشده را باز کنید تا برنامههای مشکوک را بررسی نمایید.
- به بخش امنیت و حریم خصوصی Security and privacy بروید و گزینه «تنظیمات امنیتی بیشتر» More security settings را انتخاب کنید.
- روی برنامههای مدیر دستگاه (Device Admin Apps) کلیک کنید و مطمئن شوید که هیچ برنامه ناشناس یا غیرضروری دارای دسترسی مدیریتی نیست. درصورت مشاهده، فوراً آن را غیرفعال کنید.
- بررسی کنید که آیا برنامههایی وجود دارند که به اعلانهای گوشی شما دسترسی دارند یا خیر. برخی از جاسوسافزارهای پیشرفته میتوانند به اعلانهای دریافتی شما دسترسی داشته باشند و حتی آنها را به دستگاه دیگری ارسال کنند. این برنامهها معمولاً مجوزهایی برای خواندن پیامکها، تماسها و سایر اعلانها دریافت میکنند.
چگونه دسترسی به اعلانها را بررسی و مدیریت کنیم؟
برای اطمینان از اینکه هیچ برنامهای به اعلانهای شما دسترسی غیرمجاز ندارد، این مراحل را دنبال کنید:
- وارد تنظیمات گوشی شوید و روی گزینه Notifications «اعلانها» یا «برنامهها و اعلانها» Apps and notifications ضربه بزنید.
- به بخش «دسترسی ویژه برنامهها» Special app access بروید و گزینه دسترسی به اعلانها (Notification Access) را انتخاب کنید.
- فهرست برنامههایی را که به اعلانها دسترسی دارند بررسی کنید و هر برنامه مشکوک یا ناشناس را غیرفعال نمایید.
بررسی کنید که آیا گوشی شما جیلبریک jailbroken یا روت شده است؟
اگر گوشی آیفون شما جیلبریک شده یا دستگاه اندروید شما روت شده باشد، سطح امنیت گوشی کاهش یافته و جاسوسافزارها میتوانند بدون محدودیت وارد سیستم شوند و کنترل دستگاه را در دست بگیرند.
بررسی جیلبریک در آیفون:
- وارد صفحه برنامهها شوید و بررسی کنید آیا برنامهای به نام Sileo نصب شده است یا خیر.
- این برنامه اغلب در گوشیهایی دیده میشود که جیلبریک شدهاند و امکان نصب اپلیکیشنهایی را میدهد که در اپاستور رسمی وجود ندارند. وجود این برنامه میتواند نشانهای از جیلبریک بودن گوشی باشد.
بررسی روت شدن در اندروید:
- وارد تنظیمات گوشی شوید.
- به بخش About phone یا درباره گوشی بروید.
- گزینه Status information را انتخاب کنید.
- بررسی کنید که گزینه Phone Status روی Official رسمی تنظیم شده باشد. اگر روی Custom سفارشی باشد، احتمالاً گوشی روت شده است.
هشدار درباره بازنشانی گوشی به تنظیمات کارخانه یا ریست فکتوری
در برخی موارد، بازیابی گوشی به تنظیمات کارخانه یا ریست فکتوری ممکن است برنامههای مخرب یا دستکاریشده را پاک کند.
اما در مواردی که آیفون جیلبریک شده باشد یا گوشی اندروید روت شده باشد، بازگرداندن کامل سیستم به حالت امن دشوارتر خواهد بود.
همچنین درصورت بازگردانی ناقص، ممکن است برخی تنظیمات یا دسترسیهای مخفی همچنان فعال باقی بمانند.
بررسی دستگاههای ناشناس در حسابهای گوگل یا اپل
نصب برنامههای جاسوسی یا اصطلاحاً استاکرویر Stalkerware تنها روشی نیست که مزاحمان میتوانند ازطریق آن به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند.
در برخی موارد، این افراد میتوانند با ورود به حساب گوگل یا اپل شما ازطریق یک دستگاه دیگر، پیامها، فعالیتها و اطلاعات شخصیتان را زیر نظر بگیرند.
حتی اگر در بعضی مواقع از این ورودها اعلان دریافت کنید، بهتر است که بهصورت دستی وضعیت دستگاههای متصل به حسابهایتان را بررسی کنید.
در دستگاههای اپل:
وارد تنظیمات شوید و روی نام خود در بالای صفحه ضربه بزنید.
سپس وارد بخش «دستگاهها» Device شوید و فهرست تمام دستگاههایی که به اپلآیدی شما متصل هستند را مشاهده کنید.
اگر دستگاه ناشناختهای در این لیست بود، آن را حذف نمایید.
در حساب گوگل:
ابتدا روی عکس نمایه خود در بالای صفحه کلیک کنید، سپس وارد بخش «مدیریت حساب گوگل» Manage yourGoogle Account شوید.
در آنجا گزینهی «دستگاهها» را انتخاب کنید. همچنین میتوانید مستقیماً به نشانی myaccount.google.com/security بروید و دستگاههایی را که دسترسی دارند، ببینید. اگر دستگاهی را نمیشناسید یا نمیخواهید دسترسی داشته باشد، فوراً آن را حذف کنید.
اگر در تلفن خود استاکرویر Stalkerware پیدا کردید، چه باید بکنید؟
به محض اینکه متوجه شدید یا حتی مشکوک شدید که در تلفن شما برنامهی جاسوسی نصب شده، بهترین کار این است که به سراغ یک دستگاه جدید و مطمئن بروید.
اگر چنین گزینهای برای شما وجود ندارد، بازگرداندن تلفن به تنظیمات کارخانهای یا ریست فکتوری میتواند مؤثر باشد.
این کار دستگاه شما را به حالت اولیهاش بازمیگرداند، جایی که فقط برنامههای پیشفرض روی آن نصب شدهاند.
نکته مهم: بازنشانی کارخانهای تمام دادههای شما مانند عکسها، ویدیوها و فایلها را نیز پاک میکند. بنابراین، حتماً قبل از انجام این کار، از دادههای مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
پساز اینکه دستگاه خود را پاکسازی کردید، بسیار مهم است که اقدامات پیشگیرانهای انجام دهید تا مزاحمان دوباره نتوانند برنامههای جاسوسی را نصب کنند.
راهکارهای عملیاتی جهت افزایش امنیت در برابر استاکرویر
در ادامه برخی از مهمترین اقدامات امنیتی برای محافظت از دستگاه خود در را بیان خواهیم کرد:
1. امنیت فردی را در اولویت قرار دهید:
اگر احساس میکنید قربانی آزار، تهدید یا خشونت هستید، پیشاز هر اقدامی با مراجع قانونی یا خط تلفن ملی مقابله با خشونت خانگی تماس بگیرید.
اینگونه موارد امنیتی را جدی بگیرید.
2. مدارک و شواهد را ثبت کنید:
هر نشانه یا مدرکی از آزار، مزاحمت یا نظارت را مستندسازی و نگهداری کنید.
حتی اسکرینشات یا زمان دقیق وقوع موارد مشکوک میتواند بهعنوان مدرک مفید باشد.
3. حذف برنامههای ناآشنا یا مشکوک:
لیست تمام برنامههای نصبشده را بررسی کنید.
هر برنامهای را که نمیشناسید یا دسترسیهای مشکوک دارد حذف نمایید، مخصوصاً اگر مجوزهای حساس مثل دسترسی به میکروفون یا دوربین را دارد.
4. بهروزرسانی سیستمعامل گوشی:
آپدیت کردن سیستمعامل ازطریق تنظیمات، میتواند حفرههای امنیتی را ببندد و برخی از انواع جاسوسافزارها را غیرقابل اجرا کند.
5. استفاده از آنتیویروس امن و معتبر:
در بسیاری از موارد، نفوذ به حریم خصوصی فقط به گوشی محدود نمیشود.
بنابراین، سیستمهای دیگر مثل رایانه شخصی را با یک آنتیویروس قابل اعتماد اسکن کنید.
محافظت در برابر بدافزارها پیشگیری است. به همین دلیل در اولین فرصت، یک برنامه ضدبدافزار و آنتیویروس خوب را از یک شرکت قابل اعتماد دانلود کنید و اسکنهای منظم را روی رایانه، موبایل یا تبلت خود اجرا کنید.
در واقع، اینترنت، همانطور که یک منبع بزرگ اطلاعات و ارتباطات است، با بیدقتی میتواند به یک تهدید بزرگ نیز تبدیل شود. اینجاست که یک آنتی ویروس قدرتمند و با امکانات کاربردی مانند آنتیویروس و امنیت اینترنتی شید وارد میدان میشود.
امنیت اینترنتی شید علاوهبر اینکه تمامی امکانات آنتیویروس را دارد، دارای قابلیتهای بیشتری نیز است. مانند محافظت در برابر تهدیدهای اینترنتی، بالا بردن امنیت مرورگر وب، امنیت خرید و پرداخت، امنیت کارهای بانکی و همچنین دیوار آتش که به شما این امکان را میدهد تا ارتباطات اینترنتی و کنترل برنامههای دستگاهتان را در دست بگیرید.
اما آنچه که این محصول را برای شما جذابتر میکند، امکان دانلود رایگان و استفاده آزمایشی ۳۰ روزه است.
برای استفاده از امنیت اینترنتی نیازی به نصب آنتیویروس نیست، چراکه امنیت اینترنتی نسخه کاملتر آنتیویروس شید است و آنتیویروس در دل امنیت اینترنتی قرار گرفته است.
در ادامه برخی از مهمترین ویژگیهای آنتیویروس و امنیت اینترنتی شید را بیان خواهیم کرد:
برجستهترین و کاربردیترین ویژگیهای آنتیویروس و امنیت اینترنتی شید:
- قابلیت انجام اسکنهای متنوع و تنظیم اسکنهای سفارشی
- جلوگیری از اجرای خودکار برنامههای فلشها و هاردهای اکسترنال
- دیوار آتش هوشمند
- تشخیص برنامههای مخرب توسط دیوار آتش هوشمند
- همکاری با امنیت اینترنتی ویندوز
- تضمین امنیت وبگردی
- محافظت از کارهای بانکی و خرید آنلاین ایمن
- عدم کندی یا کاهش سرعت دستگاه شما
- روشهای مختلف برای حذف یا خنثیکردن تهدید
- پیدا کردن موقعیت مکانی دستگاههای شما
- بهروزرسانیهای همیشگی و مداوم شید
- بهروزرسانی فهرست سفید و سیاه دیوار هوشمند
- ظاهر زیبا همراه با کاربری آسان
- پشتیبانی آنلاین و تلفنی
- مقرونبهصرفه بودن
جهت آشنایی بیشتر با آنتیویروس و امنیت اینترنتی شید روی تصویر زیر کلیک کنید.

6. محافظت از حسابهای آنلاین:
برای تمام حسابهای مهم مثل ایمیل و شبکههای اجتماعی، رمز عبوری قوی و جدید تعیین کنید.
همچنین فعالسازی احراز هویت دومرحلهای (2FA) را در اولویت قرار دهید تا جلوی دسترسیهای غیرمجاز را بگیرید.
7. فعالسازی قفل خودکار گوشی:
یک زمانسنج کوتاه برای قفل شدن خودکار تلفن تنظیم کرده و از رمزهای عبور پیچیده یا روشهای بیومتریک مثل اثر انگشت یا تشخیص چهره استفاده کنید.
8. مراقب دسترسی فیزیکی باشید:
از رها کردن گوشی در مکانهای عمومی یا در اختیار قرار دادن آن به افراد دیگر، حتی برای مدت کوتاه، خودداری کنید.
9. دانلود برنامه فقط از منابع رسمی:
برنامههای خود را تنها از اپاستور یا گوگلپلی دریافت کنید تا احتمال آلوده شدن به بدافزار کاهش یابد.
10. استفاده از ابزارهای امنیتی دیجیتال:
نصب یک مدیررمزعبور، شبکه خصوصی مجازی (VPN) و ابزارهای ایمنسازی مرورگر مانند استفاده از امنیت اینترنتی پیشرفته میتواند لایههای امنیتی بیشتری برای شما ایجاد کند و جلوی سرقت اطلاعات را بگیرد.
جمعبندی
استفاده از جاسوسافزار، تجاوز آشکار به حریم خصوصی فرد است و در بسیاری از کشورها بهعنوان نوعی از خشونت یا سوءاستفاده شناخته میشود.
اگر متوجه وجود چنین برنامههایی در گوشی خود شدید، مهم است که با دقت و آگاهی عمل کنید تا خطر برای شما بیشتر نشود.
درصورت لزوم از منابع حمایتی کمک بگیرید. سپس، یا دستگاه خود را تعویض کنید یا آن را بهصورت کامل پاکسازی کرده و تنظیمات امنیتی را تقویت کنید.
در نهایت، برای حفاظت همهجانبه در برابر بدافزارها، هکرها و مزاحمان دیجیتال، میتوانید از برنامههایی مانند آنتیویروس و امنیت اینترنتی شید استفاده کنید.
این ابزار نهتنها هشدارهای لازم درباره نشت اطلاعات و نقض امنیت حسابها را میدهد، بلکه با پشتیبانی ۲۴ ساعته، خیال شما را در مواقع بحران راحت میکند.
دوست عزیز
به انتهای این مقاله رسیدیم. از اینکه تا به اینجای کار با ما همراه بودید، سپاسگزاریم. خوشحال میشویم که نظر شما عزیزان را در قسمت کامنت مطالعه کنیم. اگر به مطالب بیشتر در حوزهی امنیت و هک علاقمندید میتوانید وبلاگ ما را دنبال کنید.