نقش یک برنامه نویس کامپیوتر در اقتصاد دیجیتال و متمرکز امروزی بسیار مهم است، به همین دلیل است که تعداد فرصت‌های شغلی در این زمینه همچنان در حال افزایش است.
برنامه نویسان افرادی هستند که برای برنامه‌های کامپیوتری و موبایل کد می‌نویسند. آن‌ها همچنین در نگهداری، اشکال‌زدایی و عیب‌یابی سیستم‌ها و نرم‌افزارها مشارکت دارند تا اطمینان حاصل کنند که همه چیز به خوبی اجرا می‌شود.
در این نوشته قصد داریم 19 نوع رایج توسعه‌دهنده (developers) را معرفی کنیم و فهرستی از فناوری‌های مورداستفاده و مهارت‌های لازم آن‌ها را ذکر نماییم. تعریفی که ارائه می‌دهیم به درک حرفه‌ای ما مربوط می‌شود و ممکن است در شرکت‌ها، مناطق و صنعت‌های مختلف متفاوت باشد. همچنین به معرفی 50 نوع زبان برنامه نویسی خواهیم پرداخت.
در ضمن اگر بدنبال راهکارهایی، برای بالابردن امنیت کامپیوتر خود هستید میتوانید مقاله‌ی ؛ امنیت کامپیوتر شخصی و روش‌های بهبود آن ما را مطالعه کنید.
فهرست مطالب
برنامه نویس کامپیوتر کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
در یک روز معمولی، یک برنامه نویس کامپیوتر می‌تواند در پروژه‌های کدنویسی مختلفی شرکت کند. وظایف روزانه برنامه‌نویسان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کدنویسی و تست آن‌ها برای برنامه‌های جدید:
برنامه نویسان کامپیوتر با توسعه‌دهندگان وب و نرم افزار به‌منظور نوشتن کد برای برنامه‌های جدید موبایل یا کامپیوتری، همکاری نزدیک دارند. در برخی موارد، برنامه نویسان ممکن است نقشی مشابه طراحان وب داشته باشند و ظاهر، احساس و عملکرد یک برنامه نرم‌افزاری جدید را طراحی و تنظیم کنند.
نوشتن کد جدید اغلب شامل آزمون و خطای زیادی است. برنامه نویسان کامپیوتر دارای تفکر انتقادی قوی و مهارت‌های حل مسئله هستند و از استفاده‌ی منطق، برای حل مسائل پیچیده لذت می‌برند.
به‌روزرسانی برنامه‌های موجود:
همچنین به‌روزرسانی‌هایی را برای برنامه‌های نرم‌افزاری موجود تنظیم و نصب می‌کنند. به‌روزرسانی ممکن است شامل رفع اشکال یا بهبود عملکرد بهبود برای بهتر کردن تجربه‌ی کاربران باشد. بسته به میزان پیچیدگی به‌روزرسانی، این پروژه‌ها ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشند.
شناسایی روزانه و تصحیح خطاهای کدنویسی :
آن‌ها ممکن است در عیب‌یابی بخش‌هایی از وب‌سایت یا برنامه‌هایی که به‌درستی کار نمی‌کنند، کمک کنند. اغلب، مشکلات ناشی از یک خطا در کد است و برنامه نویس می‌تواند به شناسایی و تصحیح سریع اشتباه کمک کند.
بازنویسی برنامه‌ها برای سیستم‌عامل‌های مختلف:
اغلب، برنامه نویسان مجبورند کد را به زبان‌های مختلف بازنویسی کنند تا برنامه‌ها و بتوانند با سیستم‌عامل‌های مختلف سازگار باشند.
به‌عنوان مثال، برنامه‌های ویندوز و OS X به‌طور متفاوتی کدگذاری می‌شوند. برخی از برنامه نویسان برای نوشتن برنامه‌های کاربردی جدید در کد SaaS آموزش دیده‌اند که در هر دو سیستم‌عامل کار می‌کند.
تنظیم برنامه‌های ایمن در برابر تهدیدات امنیت سایبری:
بسیاری از برنامه نویسان رایانه در زمینه امنیت سایبری نیز کار می‌کنند. آن‌ها به شناسایی نرم‌افزارهای مخرب و رفع نرم‌افزارهایی که می‌توانند در برابر هک‌های احتمالی آسیب‌پذیر باشند کمک می‌کنند.
علاوه بر این، برنامه نویسان می‌توانند کدی بنویسند که از نقض امنیت و نشت داده‌ها جلوگیری کند.
با افزایش تعداد و شدت حملات سایبری، تقاضا برای کارشناسان امنیت اطلاعات همچنان در حال افزایش است. در واقع، اداره آمار کار BLS)) پیش‌بینی می‌کند که استخدام برای تحلیلگران امنیت اطلاعات تا سال 2031 حدود 35 درصد افزایش می‌یابد و 56500 شغل جدید اضافه می‌شود.
معرفی انواع برنامه نویس کامپیوتر
چشم‌انداز توسعه‌ی نرم‌افزاری پیوسته در حال تغییر است. هر چند ماه یک‌بار حوزه‌ی جدید از تخصص و فناوری که توسط نوآوری صنعت نرم‌افزار ایجاد شده‌اند، پا به عرصه‌ی حضور می‌گذارند.
به همین ترتیب اصطلاحاتی که برنامه نویس‌ها یا توسعه‌دهندگان مختلف را در بخش غیررسمی این صنعت توصیف می‌کنند روزبه‌روز بیشتر می‌شوند و در تبلیغات و آگهی‌های استخدام ظاهر می‌شوند.
قبل از ظهور اینترنت این اصطلاحات حتی وجود هم نداشتند. شبکه‌ی گسترده‌ی جهانی بسیاری از جوانب زندگی ما را تغییر داده است که این تغییر در مسیرهای شغلی نیز مشهود است.
واژه‌نامه‌ای رسمی برای اصطلاحات این صنعت وجود ندارد. شناختن مهارت‌هایی که هر توسعه‌دهنده باید داشته باشد برای تازه‌کارها سخت است. شناختن همین مهارت‌ها می‌تواند برای افراد غیرفنی ترسناک هم باشد.
در ادامه فقط به توصیف توسعه‌دهندگان مختلف می‌پردازیم و کاری به معرفی مهندسین نرم‌افزار یا مدیریت‌های مهندسی نخواهیم داشت:
1) برنامه نویس فرانت-اند Front-end Developer
برنامه نویس فرانت-اند یا به‌عبارت دیگر توسعه‌دهنده‌ی سمت کاربر، فردی است که در برنامه‌نویسی عوامل بصری مرتبط به کاربر تخصص دارد؛ که شامل زیبایی‌شناسی و طرح‌بندی می‌شود. کدی که توسعه‌دهنده‌ی فرانت-اند می‌نویسد در مرورگر کاربر وجود دارد و روی سایت دیده می‌شود.
این کار معمولاً خیلی سطح بالاست و از سخت‌افزار فاصله دارد. در این شاخه بیشتر از نیاز به تئوری علمی کامپیوتر، به درک درستی از رابطه‌ی انسان و ماشین نیاز دارد. اکثر اوقات کاری یک توسعه‌دهنده‌ی Front-end صرف برطرف کردن مشکلات سازگاری میان مرورگری و بهینه‌سازی جزئیات دقیق نمایش بصری UI می‌شود.
مهارت‌های لازم برای توسعه‌دهنده‌ی Front-end شامل طراحی UI، UX، CSS، JavaScript، HTML و مهارت‌های لازم مجموعه‌ی UI می‌شود.
2) برنامه نویس بک-اند Backend Developer
توسعه‌دهنده‌ی بک-اند یا به‌عبارت دیگر توسعه‌دهنده‌ی سمت سرور، فردی است که در طراحی، پیاده‌سازی، منطق هسته‌ی عملکردی، عملکرد و مقیاس‌پذیری یک قطعه نرم‌افزار یا سیستم در حال اجرا، بر روی ماشین‌هایی تخصص دارد که با کاربر نهایی ارتباط مستقیم ندارند.
سیستم‌های بک-اند ممکن است بسیار پیچیده باشند ولی پیچیدگی آن‌ها معمولاً برای کاربران قابل‌مشاهده نیست.
به‌عنوان مثال موتور جست‌وجوی گوگل را در نظر بگیرید. بخش نهایی آن با عنوان UI، یک کادر متن و دو یا سه دکمه خیلی ساده به‌نظر می‌رسد.
بخش پایه‌ای و ساختاری آن یک سیستم به‌شدت پیچیده است که می‌تواند در نت بچرخد، آن را فهرست‌وار کند و با کمک صفی از سازوکارهای پیچیده، نتیجه‌ای را بیابد که ما به‌عنوان کاربر به‌دنبال آن می‌گشتیم.
یک برنامه نویس بک-اند با زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Java، C، C++، Ruby، Perl، Python، Scala، Go و غیره سروکار دارد.
توسعه‌دهندگان بک-اند اغلب با تعداد زیادی از خدمات مانند دیتابیس‌ها، سیستم‌های ذخیره‌ی اطلاعات، سیستم‌های ذخیره‌سازی، سیستم‌های ثبت، سیستم‌های ایمیل و غیره در ارتباط هستند.
3) برنامه نویس فول-استک Full-stack Developer
این برنامه نویس فردی است که کار توسعه‌دهندگان بک-اند و همچنین توسعه‌دهندگان فرانت-اند را انجام می‌دهد. این فرد باید دارای قابلیت‌ها و دانش آن دو فرد دیگر باشد تا بتواند یک وب‌سایت را به‌صورت کامل به کاربری برساند.
4) برنامه نویس لایه میانی Middle-Tier Developer
این برنامه نویس فردی است که کد non-UI را می‌نویسد. در واقع این کد در مرورگری اجرا می‌شود که اغلب با کد non-core در حال اجرا روی یک سرور است. در کل این نوع برنامه نویس به‌عنوان لوله‌کش سیستم محسوب می‌شود.
اصطلاح برنامه نویس لایه میانی برای توصیف کسی ابداع شده است که نه می‌تواند توسعه‌دهنده‌ی بک-اند باشد و نه توسعه‌دهنده‌ی فرانت-اند، بلکه می‌تواند کمی از هردو باشد و درعین‌حال توسعه‌دهنده‌ی کامل هم نباشد.
مهندسین کمی هستند که چنین عنوان شغلی خاصی دارند چرا که این عنوان بیشتر برای توصیف مجموعه‌ای از قابلیت‌ها به کار می‌رود تا یک کار!
5) برنامه نویس وب Web Developer
برنامه نویس وب فردی است که در ساختن وب‌سایت تخصص دارد. این فرد می‌تواند توسعه‌دهنده‌ی فرانت-اند ( به‌عبارت‌دیگر توسعه‌دهنده‌ی سمت کاربر)، توسعه‌دهنده‌ی بک-اند ( به‌عبارت‌دیگر توسعه‌دهنده‌ی سمت سرور)، توسعه‌دهنده‌ی فول-استک یا توسعه‌دهنده‌ی متوسط باشد.
از طریق توسعه‌ی وب‌سایت افراد علاقه‌مند به این حوزه در دهه‌ی نود و 2000 وارد دنیای مهندسی نرم‌افزار شدند. نیاز به علم کمی دارد و فقط دانستن HTML و CSS پایه‌ای کافی است. یک توسعه‌دهنده‌ی وب تازه‌کار با چند ماه سابقه می‌تواند کدی بنویسد که به سیستم‌های تولیدی ختم شود.
این مهارت یک گزینه‌ی جذاب برای افرادی است که تحصیلات خاصی در این زمینه ندارند و می‌خواهند به دنیای برنامه‌نویسی وارد شوند.
6) برنامه نویس دسکتاپ Desktop Developer
این برنامه نویس فردی است که روی نرم‌افزارهایی کار می‌کند که به‌صورت پیش‌فرض روی دسکتاپ سیستم‌عامل‌های مانند: Mac OS، Windows و Linux اجرا می‌شوند.
در دهه‌ی 80 میلادی این کار یکی از معمول‌ترین عناوین در میان مهندسین بود. این شغل توسط محیط‌های توسعه‌ای مانند: Turbo Pascal، Turbo C، Visual Basic، Quick C، Visual Studio و Delphi محبوب گشت.
توسعه‌دهندگان دسکتاپ اغلب از ابزارهای GUI مانند: Cocoa، XAML، WinForms، Gtk وغیره استفاده می‌کنند.
7) برنامه نویس موبایل Mobile Developer
این برنامه نویس فردی است که برای اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند کدنویسی می‌کند، که به‌صورت پیش‌فرض روی گوشی‌ها و تبلت‌ها اجرا می‌شوند. پیش از سال 2000 و گسترش بازار گوشی‌های هوشمند همچین مهارتی وجود نداشت. در واقع توسعه‌دهندگان موبایل به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از توسعه‌دهندگان سیستم‌های نهفته محسوب می‌شدند.
یک برنامه نویس موبایل پیچیدگی‌های سیستم‌عامل مانند iOS و Android را می‌فهمد و از محیط‌های مختلف آن‌ها و فریم‌ورک‌هایشان استفاده می‌کند تا نرم‌افزارهایی را برای آن‌ها بسازد. این فریم‌ورک‌ها شامل Java،Swift و Objective-C می‌شوند.
8) برنامه نویس (توسعه دهنده) گرافیک Graphics Developer
این برنامه نویس فردی است که در نوشتن نرم‌افزار جهت رندر گرفتن، نورپردازی، سایه‌پردازی، رندر گرفتن مخصوص به گیم و مدیریت صحنه‌ها تخصص دارد. این توسعه‌دهندگان اغلب مسئول یکپارچه‌سازی فناوری‌ها در ساخت یک بازی یا یک محصول ویدئویی هستند.
توسعه‌دهنده‌ی گرافیک قبلاً نوعی توسعه‌دهنده‌ی سطح پایین محسوب می‌شد که نیازمند ریاضی پیشرفته و تمرین‌های علم کامپیوتر بود. اما روزبه‌روز با معرفی سیستم‌های جدید و فریم‌ورک‌های اوپن سورس، پرداختن به این کار راحت‌تر می‌شود. به‌عنوان مثال دیگر لازم نیست کسی برای ساخت یک نرم‌افزار همه چیز را از صفر شروع کند.
فریم‌ورک‌هایی که این توسعه‌دهندگان با آن‌ها کار می‌کنند شامل DirectX، OpenGL، Unity 3D و WebGL هستند. برای توسعه‌دهندگان گرافیک حرفه‌ای‌تر، بلد بودن سطحی مقدماتی از C، C++ و Assembly لازم است.
9) برنامه نویس بازی‌های ویدیویی Game Developer
این اصطلاح برای توصیف کسی است که در فرایند ساخت بازی تخصص دارد. توسعه‌دهندگان بازی ممکن است از انواع دیگر توسعه‌دهندگان هم باشند ولی اغلب تخصص و دانش بالایی در طراحی و پیاده‌سازی گیم دارند.
فریم‌ورک‌های مورداستفاده‌ی توسعه‌دهندگان بازی شامل DirectX، OpenGL، Unity 3D، WebGL و زبان‌هایی مانند C، C++ و Java می‌شوند.Adobe Flash قبلاً به‌عنوان پلت‌فرم بازی‌های اینترنتی استفاده می‌شد. از زمانی که Flash کنار گذاشته شد از JavaScript و HTML5 به‌عنوان استانداردهای جدید استفاده می‌کنند.
10) دیتا ساینتیست Data Scientist
این توسعه‌دهنده نرم‌افزارهایی را طراحی می‌کند که می‌توانند مجموعه‌های اطلاعاتی را تحلیل کنند. آن‌ها اغلب مسئول تجزیه‌وتحلیل آماری، یادگیری ماشین، تجسم داده‌ها و مدل‌سازی پیش‌بینی‌شده هستند.
زبان‌های مورد استفاده‌ی دیتا ساینتیست‌ها شامل SQL، R و Python می‌شوند.
11) برنامه نویس(توسعه‌دهنده‌ی) اطلاعات حجیم Big Data Developer
این توسعه‌دهنده فردی است که برنامه‌هایی را طراحی می‌کند که می‌توانند حجم‌های بالایی از اطلاعات را در انبارهای اطلاعات، سیستم‌های ETL، دیتابیس‌های مرتبط، سیستم‌های مدیریتی نشت اطلاعاتی و غیره را نگهداری کنند.
یک توسعه‌دهنده‌ی اطلاعات حجیم اغلب با فریم‌ورک‌ها و سیستم‌هایی آشناست که مخصوص پردازش و ذخیره‌ی اطلاعات هستند. مانند: MapReduce، Hadoop و Spark . زبان‌های مورداستفاده‌ی یک توسعه‌دهنده‌ی اطلاعات حجیم شامل SQL، Java، Python و R می‌شوند.
12) برنامه نویس دواپس DevOps Developer
این برنامه نویس فردی است که با فناوری‌های لازم برای توسعه‌ی سیستم‌هایی به‌منظور ساخت، استقرار، ادغام و مدیریت نرم‌افزارهای بک-اند و سیستم‌های توزیع‌شده آشناست.
فناوری‌هایی که توسط مهندسین DevOps استفاده می‌شود شامل Kubernetes، Docker، Apache Mesos، مجموعه‌ی Terraform, Vagrant, Packer, Vault, Consul, Nomad،Jenkins و غیره است.
13) برنامه نویس سامانه‌های مدیریت CRM Developer
این برنامه نویس فردی است که درزمینه‌ی سیستم‌هایی تخصص دارد که اطلاعات کاربر و مصرف‌کننده را جمع‌آوری می‌کنند. این توسعه‌دهندگان وظیفه دارند تا تجربه‌ی کاربری و فروش را با بهبود وضعیت نمایندگان پشتیبانی، مدیران حساب و نمایندگان فروش بهتر کنند.
فناوری مورداستفاده‌ی این توسعه‌دهندگان شامل SAP، Salesforce، Sharepoint، ERP می‌شود.
14) مهندسی توسعه‌ی نرم‌افزار تست Software Development Engineer in Test
این توسعه‌دهنده مسئول ساخت نرم‌افزاری است که کیفیت دیگر نرم‌افزارها را تأیید کند. آن‌ها آزمایش‌های خودکار، ابزار و سیستم‌هایی می‌سازند تا مطمئن شوند که محصول نهایی به‌درستی کار می‌کند.
فناوری‌های مورداستفاده‌ی SDET شامل Python، Ruby و Selenium می‌شود.
15) برنامه نویس سیستم‌های نهفته Embedded Developer
این برنامه نویس با سخت‌افزاری سروکار دارد که به‌صورت عمومی به‌عنوان بخشی از کامپیوتر شناخته نمی‌شود. به‌عنوان مثال میکروکنترلر، سیستم‌های real-time، رابط‌های الکترونیکی، جعبه تنظیم، دستگاه‌های مصرف‌کننده، دستگاه‌های IOT، درایورهای سخت‌افزاری و انتقال داده‌های سریالی مربوط به مهارت این افراد می‌شوند.
توسعه‌دهنده‌ی Embedded اغلب با زبان‌هایی مانند C، C++، Assembly، Java یا فناوری‌ها، فریم‌ورک‌ها و ابزارهای اختصاصی سروکار دارد.
16) برنامه نویس سطح بالا High-Level Developer
این یک اصطلاح برای توصیف فردی است که کدهایی می‌نویسد که از سخت‌افزار فاصله‌ی زیادی دارند. این کدها به زبان‌های سطح بالا مانند PHP، Perl، Python و Ruby نوشته می‌شوند. توسعه‌دهندگان وب اغلب توسعه‌دهندگان سطح بالا محسوب می‌شوند اما نه همیشه.
17) برنامه نویس سطح پایین Low-Level Developer
این یک اصطلاح برای توصیف فردی است که کدهایی می‌نویسد که به سخت‌افزار بسیار نزدیک هستند. این کدها به زبان‌های سطح پایین مانند assembly و C نوشته می‌شوند. توسعه‌دهندگان Embedded اغلب توسعه‌دهندگان سطح پایین محسوب می‌شوند اما نه همیشه.
18) برنامه نویس وردپرس WordPress Developer
برنامه نویس WordPress را در این فهرست می‌آوریم چون آن‌ها گروهی متخصص از توسعه‌دهندگان وب هستند. آن‌ها تم‌ها و پلاگین‌های WordPress را ایجاد و سفارشی می‌کنند و سایت‌های WordPress را نیز اداره می‌کنند.
این نوع توسعه‌دهندگان از سیستم‌های WordPress، PHP، JavaScript و HTML استفاده می‌کنند.
19) برنامه نویس امنیتی Security Developer
این نوع برنامه نویس مسئول ساخت ابزار، سیستم‌ها و روش‌هایی است که با استفاده از آن‌ها امنیت دیگر نرم‌افزارها مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرد. این نوع توسعه‌دهندگان معمولاً هکرهای کلاه سفید هستند و برای بررسی نقاط ضعف یک سیستم به آن نفوذ می‌کنند.
توسعه‌دهنده‌ی امنیتی اغلب این ابزارها را با زبان‌های Python و Ruby طراحی می‌کند و به‌طور کلی از روش‌های تهاجمی آگاه است. توسعه‌دهندگان امنیتی حرفه‌ای‌تر باید بتوانند کد منبع سیستم‌عامل‌ها را بخوانند و متوجه شوند.
این کدها به زبان C و C++ نوشته شده‌اند. شاید حتی لازم باشد سیستم‌های نرم‌افزاری اقتصادی و کتابخانه‌ای را با مهندسی معکوس بررسی کنند و به‌دنبال نقاط ضعف آن باشند.
معرفی 50 نوع زبان برنامه نویسی
زبان‌های برنامه نویسی بسیار زیادی وجود دارد، اما برخی از آن‌ها بیشتر از سایرین مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اینجا سه مورد از محبوب ترین زبان های برنامه نویسی کامپیوتر را بیان می‌کنیم:
HTML
HTML مخففHyper Text Markup Language است و برای کدنویسی صفحات وب استفاده می‌شود. عناصر یک سند مانند سرفصل‌ها و پاراگراف‌ها را علامت‌گذاری می‌کند و به رایانه می‌گوید که چگونه باید نمایش داده شوند.
جاوا
جاوا از ابتدای شبکه جهانی وب، برای بهبود وب‌سایت‌ها و افزودن قابلیت‌های تعاملی مانند دکمه‌ها و ابزارک‌های برنامه استفاده می‌شود. همچنین معمولاً برای برنامه نویسی تلفن‌های همراه نیز کاربرد دارد.
زبان C
زبان C به‌عنوان یک زبان برنامه نویسی اولیه کار می‌کند و به‌طور گسترده برای اجرای سریع‌تر برنامه‌ها استفاده می‌شود. در واقع یک انتخاب محبوب برای توسعه‌دهندگان بازی‌های ویدیویی است که از زبان C++ نیز استفاده می‌کنند. زیرا این دو زبان از نظر برنامه نویسی مکمل یکدیگر هستند.
اگر به‌دنبال حرفه‌ای در برنامه نویسی کامپیوتر هستید یا فقط می‌خواهید مهارت‌های جدیدی را بیاموزید، آشنایی با انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که برنامه‌های کامپیوتری چگونه ایجاد می‌شوند و کارایی هر کدام از آن‌ها چیست.
در ادامه لیستی از 50 زبان برنامه نویسی را بررسی می‌کنیم و نحوه کار آن‌ها را توضیح خواهیم داد.
برنامه نویسان کامپیوتر از زبان‌های برنامه نویسی برای کدنویسی توابع وب‌سایت، ویرایش ظاهر صفحات وب و سازماندهی داده‌ها استفاده می‌کنند.
Procedural languages زبان‌های رویه‌ای
زبان‌های رویه‌ای بر اساس محدوده مشاهده داده‌های یک عبارت کد هستند. مانند: Ada، BASIC، C/C++ و JavaScript.
Functional languages زبان‌های کاربردی
زبان‌های تابعی از داده‌های ذخیره شده برای انجام توابع بازگشتی استفاده می‌کنند، که فرآیندی را اجرا می‌کنند و سپس آن را تکرار می‌کنند تا خطاهایی را که در طول برنامه‌نویسی ایجاد می‌شود حل کنند. مانند: Agda، خط میخی، PureScript و APL.
Machine languages زبان‌های ماشینی
زبان‌های ماشین از کد باینری تشکیل شده‌اند که یک سری 0 و 1 است که نماد متن یا دستورالعمل‌های یک برنامه کامپیوتری است. یکی از نمونه های زبان ماشین، فرترن است.
Assembly languages زبان‌های اسمبلی
زبان‌های اسمبلی به روشی مشابه زبان‌های ماشین با استفاده از کدهای یادگاری کوتاه برای ارائه دستورالعمل‌های رایانه کار می‌کنند. مانند: لوتوس 1-2-3 و توربو پاسکال.
Logic programming languages زبان‌های برنامه نویسی منطقی
زبان‌های برنامه‌نویسی منطقی محدودیت‌هایی را به اظهارات توسعه‌دهندگان اضافه می‌کنند، که باعث می‌شود رایانه نتایج احتمالی اقدامات مختلف را در نظر بگیرد. مانند: Prolog، ASP و Datalog.
Data-oriented languages زبان‌های داده‌گرا
زبان‌های داده‌گرا راه‌های مختلفی را برای جستجو و ویرایش جداول رابطه موجودیت ارائه می‌دهند. مانند: Clarion، Gremlin، WebDNA و Wolfram Language.
Business-oriented languages زبان‌های تجاری‌محور
شرکت‌ها از زبان‌های تجاری‌محور برای کار با مقادیر زیادی داده در سیستم‌های مختلف استفاده می‌کنند. مانند: SQL و COBOL.
Education-oriented languages زبان‌های آموزش‌محور
زبان‌های آموزش‌محور می‌توانند به آموزش برنامه‌نویسی و کدنویسی رایانه به تازه‌کارانی که با این فرآیندها آشنایی ندارند، کمک کنند. مانند: BASIC، Logo و HyperTalk.
Object-oriented languages زبان‌های شی‌گرا
زبان شی‌گرا هر چیزی را که با آن مواجه می‌شود به‌عنوان اشیایی که داده‌های داخلی و خارجی دارند شناسایی می‌کند و سپس به انتقال این “اشیاء” به جایی که باید باشند می‌پردازد. مانند: جاوا، ویژوال بیسیک دات نت، روبی و پایتون.
Scripting languages زبان‌های اسکریپت‌نویسی
زبان‌های اسکریپت مشکلات برنامه‌نویسی کوچک‌تری را حل می‌کنند و می‌توانند برای نوشتن برنامه‌های کاربردی سیستم‌عامل استفاده شوند. مانند: Perl، PHP، JavaScript و Python.
Declarative languages زبان‌های اعلامی
زبان‌های اعلامی به رایانه می‌گویند که چه کاری باید انجام شود، بدون اینکه دستورالعمل‌هایی برای تکمیل کار باشد. این نوع زبان را می‌توان به‌عنوان یک زبان برنامه نویسی منطقی یا زبان تابعی طبقه‌بندی کرد، زیرا همگی به رایانه کمک می‌کنند تا مشکلات برنامه نویسی را حل کند. مانند: Prolog، Lisp، ML و Haskell.
Document formatting languages زبان‌های قالب‌بندی اسناد
زبان‌های قالب‌بندی اسناد، متن و گرافیک چاپ شده را سازماندهی می‌کنند و برخی از آن‌ها مانند یک واژه‌پرداز عمل می‌کنند. مانند: TeX، PostScript و SGML.
World Wide Web display languages زبان‌های نمایش وب‌جهانی
از زبان‌های نمایش شبکه جهانی برای طراحی صفحات وب و ارائه عملکردهای مورد نظر مانند بازیابی صفحه از طریق پیوندها استفاده می‌شود. مانند: HTML، XML و CGI.
Front end coding languages زبان‌های برنامه نویسی جلویی
زبان‌های توسعه فرانت-اند برای کدنویسی جنبه‌های بصری وب‌سایت‌ها، بازی‌ها، نرم‌افزارها و برنامه‌ها استفاده می‌شوند. مانند: HTML، CSS و جاوا اسکریپت.
Database programming languages زبان‌های برنامه نویسی پایگاه داده
زبان‌های برنامه نویسی پایگاه داده به ایجاد پایگاه داده و دستکاری نحوه ذخیره داده‌ها در آن‌ها کمک می‌کنند. مانند: C++، COBOL، Java و Perl.
Rule-based languages زبان‌های مبتنی بر قانون
زبان‌های مبتنی بر قواعد زمانی قوانین را اجرا می‌کنند که با شرایط خاصی در یک مجموعه داده‌ها فعال شوند. مانند: AWK، CLIPS، Prolog و Wolfram Language.
Compiled languages زبان‌های کامپایل شده
زبان‌های کامپایل شده توسط برنامه‌های کامپیوتری از یک زبان برنامه نویسی به زبان دیگر ترجمه شده‌اند و اطلاعات را مستقیماً به کد تبدیل می‌کنند. درواقع فرآیند برنامه نویسی را ساده می‌کند. مانند: ActionScript، Ballerina، C++ و ALGOL.
Back end coding languages زبان‌های برنامه نویسی پشتیبان
زبان‌های برنامه نویسی پشتیبان سرورهای برنامه را کدنویسی می‌کنند تا صفحات وب ظاهر شوند و به‌درستی کار کنند. مانند: پایتون، جاوا و روبی.
System languages زبان‌های سیستم
زبان‌های سیستم می‌توانند وظایفی مانند مدیریت حافظه یا مدیریت وظایف را هنگام برنامه‌نویسی کل سیستم تکمیل کنند. مانند: Swift، Rust، C++ و Nim.
Algorithmic languages زبان‌های الگوریتمی
زبان‌های الگوریتمی محاسبات ریاضی یا نمادین را منتقل می‌کنند و می‌توانند از عملیات جبری برای انتقال اطلاعات استفاده کنند. مانند: Fortran، ALGOL، Lisp و C.
Command-line interface languages زبان‌های رابط خط فرمان
زبان‌های رابط خط فرمان از خطوط متنی برای ارسال دستورات به برنامه‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند. مانند: دسته، CLIST، TACL و 4DOS.
Computational languages زبان‌های محاسباتی
زبان‌های محاسباتی به‌طور آشکار منطق و عملکردهای یک فرمان رایانه را با یکدیگر ارتباط می‌دهند. مانند: Wolfram Language، Gremlin، QML و Mercury .
Visual languages زبان های تصویری
زبان‌های بصری برنامه‌ها را از طریق انواع مختلف طرح‌بندی گرافیکی به روش‌های دو بعدی در می‌آورند. مانند: Grasshopper، GameMaker Language، XOD و ToonTalk.
XML-based languages زبان‌های مبتنی بر XML
XML یا زبان نشانه‌گذاری توسعه‌پذیر، اسناد را به‌گونه‌ای رمزگذاری می‌کند که برای افراد و رایانه‌ها قابل خواندن و درک باشد. مانند: Apache Ant، MXML، ECMAScript ، XML و XQuery.
Syntax handling languages زبان‌های مدیریت نحو
زبان‌های مدیریت نحو، تحلیل‌گرهایی تولید می‌کنند که دنباله‌های کاراکتر را به دنباله‌های نشانه‌ای تبدیل می‌کنند که معانی مشخصی برای دستور زبان بدون متن، دارند. مانند: ANTLR، lex، Prolog و JavaCC.
Interpreted languages زبان‌های تفسیر شده
زبان‌های تفسیر شده به برنامه‌ها اجازه می‌دهند به جای کامپایل شدن، از کد منبع و با کمک مفسر اجرا شوند. مانند: Apache Ant، JavaScript، PostScript و Windows PowerShell.
Little languages زبان‌های کوچک
زبان‌های کوچک به مدیریت یک حوزه تخصصی، مانند قالب‌بندی متن، ترکیب‌ها و تخصیص منابع کمک می‌کنند. مانند: AWK، Comet، sed و SQL.
Metaprogramming languages زبان‌های فرابرنامه نویسی
زبان‌های فرابرنامه نویسی در واقع برنامه‌هایی می‌نویسند، که به نوشتن و ویرایش برنامه‌های دیگر می‌پردازند. مانند: C++، META II، Python و TREEMETA.
Esoteric languages زبان‌های باطنی
زبان‌های باطنی روش‌های غیرمتعارف طراحی زبان برنامه‌نویسی را آزمایش می‌کنند، مانند استفاده از یک زبان داستانی به عنوان پایه‌ای برای یک برنامه. که می توان به Beatnik، INTERCAL، Piet و Whitespace اشاره کرد.
Non-English-based languages زبان‌های غیرانگلیسی
زبان‌های برنامه‌نویسی غیرانگلیسی، کلمات کلیدی را از زبان‌هایی غیر از انگلیسی برای ایجاد دستور می‌گیرند. مانند: چینی BASIC، Lexico، Rapira و Ezhil.
Curly-bracket languages زبان‌های فرفری
زبان‌های پرانتز برای تعریف بلوک‌های دستور از براکت‌های مجعد یا کاراکترهای پرانتزی استفاده می‌کنند. مانند: AWK، Ballerina، C++ و ECMAScript.
Off-side rule languages زبان‌های قانون آف‌ساید
زبان‌های قوانین آف‌ساید، بلوک‌های کد را بر اساس تورفتگی آن‌ها تعیین می‌کنند. مانند: ISWIM، ABC، Python و Elixir.
Iterative languages زبان‌های تکراری
زبان‌های تکرارشونده حول مولدهایی ساخته می‌شوند که نمونه‌های کوچک‌تری از یک مشکل خاص را حل می‌کنند تا به آن‌ها اطلاع دهند که چگونه می‌توانند مشکل اصلی را حل کنند و یک نتیجه خاص ایجاد کنند. مانند: آلدور، ایفل، جولیا و پایتون.
Constraint programming languages زبان‌های برنامه نویسی محدود
زبان‌های برنامه نویسی محدود زیرمجموعه‌ی زبان برنامه نویسی اعلامی قرار می‌گیرند و روابط بین متغیرهای خود را به‌عنوان محدودیت بیان می‌کنند. مانند: MiniZinc، Oz و Kaleidoscope.
Numerical analysis languages زبان‌های تحلیل عددی
زبان‌های تحلیل عددی عمدتاً برای محاسبات فنی استفاده می‌شوند. مانند: Wolfram Language، Analytica، Fortran و MATLAB.
Multiparadigm languages زبان‌های چندپارادایمی
زبان‌های چندپارادایمی به یک برنامه اجازه می‌دهند تا از چندین سبک برنامه‌نویسی برای کار در یک برنامه واحد و ترکیب ساختارهای زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف استفاده کند. مانند: ALF، C++، ECMAScript و Python.
Embeddable languages زبان‌های قابل جاسازی
زبان‌های قابل جاسازی در کد منبع، برای جاسازی کد در متن آزاد برای سرورها و توسط کلاینت‌ها استفاده می‌شوند. مانند: PHP، VBScript، ActionScript و JavaScript.
Imperative languages زبان‌های امری
زبان‌های امری اطلاعات را از طریق سفارش‌های سریالی و جزئیات زیاد به رایانه‌ها منتقل می‌کنند. آن‌ها همچنین ممکن است تحت طبقه‌بندی‌های دیگر به‌عنوان زبان‌های برنامه نویسی چندپارادایمی قرار بگیرند. مانند: MATLAB، ECMAScript، Perl و Python.
Dataflow languages زبان‌های جریان داده
زبان‌های جریان داده از مبادله داده‌ها برای مشخص کردن برنامه‌ها و پردازش جریان داده‌ها استفاده می‌کنند. مانند: Analytica، Lucid، Oz و Ballerina.
Authoring languages زبان‌های نویسندگی
زبان‌های نویسندگی به ایجاد برنامه‌های کامپیوتری تعاملی، مانند آموزش‌ها یا وب‌سایت‌ها کمک می‌کنند. مانند: Lasso، PILOT، TUTOR و Authorware.
Concurrent languages زبان‌های همزمان
زبان‌های همزمان پیام‌ها را ارسال می‌کنند و ساختارهای زبانی را برای اجرای همزمان چندین فرآیند ارائه می‌دهند. مانند: Ada، ChucK، Java و Oz.
Array languages زبان‌های آرایه
زبان‌های آرایه از اسکالرها برای اعمال عملیات روی بردارها، ماتریس‌ها و دیگر آرایه‌های با ابعاد بالا استفاده می‌کنند. مانند: Analytica، BASIC، MATLAB و Fortran 90.
Extension languages زبان‌های برنامه افزودنی
زبان‌های برنامه افزودنی در برنامه‌های دیگر تعبیه شده‌اند تا از ویژگی‌های آن‌ها در اسکریپت‌های افزونه استفاده کنند. مانند: JavaScipt، Perl، Squirrel و CAL.
Hardware description languages زبان‌های توصیف سخت‌افزار
زبان‌های توصیف سخت‌افزار، طراحی، ساختار و عملکرد مدارهای منطقی الکترونیکی و دیجیتالی را توصیف می‌کنند. مانند: Verilog، VHDL، Java و Ruby.
Macro languages زبان‌های ماکرو
زبان‌های ماکرو می‌توانند برای جایگزینی متنی جهت تغییر یک فایل کد منبع به دیگری، اغلب به‌عنوان پیش پردازش کد منبع استفاده شوند. مانند: C++، m4 و ML/I.
Shading languages زبان‌های سایه‌زنی
زبان‌های سایه‌بان از رندر بلادرنگ و رندر آفلاین برای ایجاد تصاویر مانند گرافیک‌های کامپیوتری سه‌بعدی استفاده می‌کنند. مانند: زبان سایه زنی AGAL، PSSL و RenderMan.
Reflective languages زبان‌های بازتابی
زبان‌های بازتابی به برنامه‌ها اجازه می‌دهند ساختار سطح بالای خود را بررسی و ویرایش کنند. مانند: Cobra، ECMAScript، Prolog و Ruby.
Fourth-generation languages زبان‌های نسل چهارم
زبان‌های نسل چهارم زبان‌های سطح بالایی هستند که پیرامون سیستم‌های پایگاه داده ساخته شده‌اند و اغلب برای مدیریت پایگاه‌های داده و تولید گزارش، استفاده می‌شوند. مانند:ABAP، FOCUS، OpenEdge ABL و DataFlex.
Decision table languages زبان‌های جدول تصمیم
زبان‌های جدول تصمیم، منطق یک برنامه را قبل از نوشتن آن در یک زبان برنامه نویسی دیگر روشن می‌کنند. مانند: Filetab و FORTAB.
Interactive mode languages زبان‌های حالت تعاملی
زبان‌های حالت تعاملی اجازه می‌دهند تا عبارات وارد شوند و ارزیابی خود را بلافاصله نشان دهند. مانند: BASIC، ECMAScript، Wolfram Language و Python.
جمع‌بندی
در مقابل برنامه نویسان نرم‌افزاری مسیرهای کاری بسیاری وجود دارد که می‌توانند در هر کدام یک از آن‌ها پیشرفت نمایند. شما در این حوزه ملزم به داشتن تحصیلات دانشگاهی نیستید، تنها باید علاقمند باشید.
دوست عزیز
به انتهای این مقاله رسیدیم. از اینکه تا به اینجای کار با ما همراه بودید، سپاسگزاریم. خوشحال می‌شویم که نظر شما عزیزان را در قسمت کامنت مطالعه کنیم. اگر به مطالب بیشتر در حوزه‌ی امنیت و هک علاقمندید میتوانید وبلاگ ما را دنبال کنید.
