کامپیوترها قرار است زندگی ما را راحت­‌تر کنند، اما گاهی به نظر می­‌رسد تنها برای این اختراع شده‌­اند که ما را ناامید سازند.

توصیه­‌های معروف برای سرعت پایین کامپیوترها شامل آنتی‌­ویروس، ارتقاء RAM و یا حتی نصب مجدد ویندوز از ابتدا مطرح بوده است؛ اما این مسئله فرضیات بسیاری در رابطه با علت کم سرعت بودن رایانه‌ شما به‌وجود می‌­آورد (که ممکن است نادرست باشند). در اینجا بعضی از این فرضیه‌های غلط را بررسی و چند نکته برای افزایش سرعت کامپیوتر  به شما معرفی می­کنیم:

مطالعه نمایید: چگونه از کامپیوتر خود در برابر نقص‌های CPU مانند MELTDOWN و SPECTRE محافظت کنیم؟

فرضیه­ 1: کامپیوتر شما نیاز به آنتی­‌ویروسی گران­‌قیمت برای حفظ میزان سرعت خود دارد.

هنگامی که یک کامپیوتر شروع می‌کند به کند کار کردن، یا مثلا هنگامی­‌ که پاپ­‌آپ­های بسیاری باز کند، بسیاری از افراد بلافاصله نتیجه می­‌گیرند که علت آن ویروس یا دیگر بدافزارهای مخرب است. معمولا این مسئله، خرید یک آنتی‌­ویروس جدید را در پی دارد و بعضی فکر میکنند هرچه آنتی‌ویروس گران‌تر باشد محافظت بهتری را برای شما فراهم خواهد کرد. با این حال، حفاظت از کامپیوتر در مقابل این بدافزارها از آنچه اکثر افراد فکر می­کنند آسان­‌تر است.

مطالعه نمایید: ۵ مورد از تنظیمات امنیتی ویندوز ۱۰ که باید تغییر دهید

علت نادرستی این فرضیه:

اول از همه بیایید درباره­ علت­‌های آلوده شدن سیستم صحبت کنیم. با خواندن  درباره­ انواع بدافزارها و ویروس‌ها، بیشتر در مورد ویروس­‌ها و عملکرد آنها یاد بگیرید. اولین خط دفاعی که باید در نظر بگیرید، جست­ وجوی ایمن است. با دانلود فایل­های مشکوک، کلیک کردن بر روی پاپ‌­آپ­های اینترنتی، و باز کردن لینک‌­های موجود در ایمیل­‌های ناشناس، احتمال افزایش دریافت ویروس در رایانه­ خود را افزایش می­‌دهید. اما اگر کمی مسئولیت به خرج دهید، احتمال آلوده شدن سیستم شما پایین­ می‌­آید.

حالا درباره­ آنتی­‌ویروس صحبت می­کنیم. استفاده­ و نصب آنتی‌­ویروس مناسب بسیار حائز اهمیت است. ایمن و به­‌روز بودن برنامه­ نصب شده روی سیستم خود را بررسی کنید. اگر پیغام ایمن بودن کامپیوتر را دریافت کردید، یعنی کامپیوتر شما ویروس ندارد. سپس نوع آن را بررسی کنید. بعضی برنامه­‌ها مثل Norton و McAfee به طرز قابل­‌ملاحظه‌­ای کند هستند. در واقع آنها ممکن است یکی از دلایل کندی کامپیوتر شما باشند. توصیه می­‌کنیم از آنتی ویروس‌های سبکتری استفاده کنید که در صورت وجود و دانلود فایل مشکوک به شما هشدار می‌­دهد. هرگز دو آنتی­‌ویروس را همزمان نصب نکنید.

موارد استثناء:

در حالی­‌که یک برنامه­ آنتی‌­ویروس مناسب و کم‌­حجم از شما در مقابل بدافزارها محافظت می­کند، اما لزوما مانع بسیاری از نرم‌­افزارهای مخرب رایج که مسئله­ دیگری دارند نمی‌­شوند. این مخرب­­ها بطور طبیعی مخرب نیستند. این بدافزارها معمولا نرم‌­افزارهایی هستند که شما نمی‌­خواهید اما نصب شده­‌اند و کامپیوتر شما را کند می­‌کنند. در بخش پایانی مفصل راجع به آنها صحبت خواهیم کرد، اما برای الان به قسمت کنترل پنل سیستم خود مراجعه کنید، و در قسمت Add/Remove، اگر برنامه­‌های ناشناسی دیدید که از منابع غیر قابل اطمینانی غیر از مایکروسافت نصب شده‌اند، آن را حذف کنید.

فرضیه­ 2: به حجم اضافه­ RAM و هارد احتیاج دارید.

یکی دیگر از رایج­‌ترین “تعمیر”هایی که مردم انجام می‌­دهند، ارتقاء سخت­‌افزارها به خصوص ساده­‌ترین­ آنها مانند RAM یا هارد درایو است. بسیاری از افراد فکر می­‌کنند هرچه حجم هارد درایو یا RAM بیشتری داشته باشند، سرعت کامپیوتر بیشتر خواهد شد. اما اگر یک کامپیوتر قدیمی دارید که حجم آن کاملا پر شده است، افزایش حجم تغییری در سرعت آن ایجاد نمی­‌کند.

علت نادرستی این فرضیه:

نصب فضای بیشتری از RAM به کامپیوتر شما امکان انجام چند کار هم‌زمان، به خصوص هنگام اجرای برنامه­‌های پر مصرف را می­‌دهد. اما هنگام استفاده از برنامه­‌هایی که RAM بسیاری مصرف می­‌کنند – مانند فوتوشاپ- احتمالا به 2 الی 4 گیگابایت فضای خالی RAM احتیاج خواهید داشت که امروزه در کامپیوترهای مدرن به‌صورت پیش­فرض وجود دارد. مسئله­ فضای هارد درایو نیز تنها در صورتی ایجاد مشکل می­‌کند که هارد درایو شما کاملا پر شده باشد. اگر هنوز 10% فضای خالی دارید، نیازی به ارتقاء آن نیست.

موارد استثناء:

به‌­روزرسانی RAM تنها در صورتی کمک می­‌کند که 2 گیگابایت حافظه و یا کمتر داشته باشید. اگر زیاد چند کار را هم‌زمان انجام می­‌دهید، تغییر افزایش فضا از 2 گیگابایت به 4 گیگابایت را احساس خواهید کرد. بهتر است استفاده از منابع (Resource Monitor) را چک کنید تا ببینید چه میزان استفاده می‌کنید. اگر استفاده­ RAM بیشتر خیلی بالا نباشد احتیاجی به ارتقا ندارید.

علاوه بر آن، ارتقاء RAM به کارهایی مانند پردازش تصویر یا ویرایش ویدئو کمک می­کند، بنابراین ارتقاء را فراتر از 8 گیگابایت در نظر بگیرید. اما قبل از انتخاب رم بالای 8 گیگ مطمئن شوید که یک سیستم عامل 64 بیتی نصب کرده‌­اید تا بتوانید از آن استفاده کنید. در مسئله­ فضای هارد دیسک، ارتقاء فضای هارد به یک درایو هارد سریع­تر مانند SSD، می­‌تواند مفید باشد. در واقع، این کار یکی از بهترین ارتقاءهایی است که در جهت افزایش سرعت کامپیوتر خود می­توانید انجام دهید.

فرضیه­ 3: سخت‌­افزار شما به مرور زمان فرسوده شده است.

بسیاری از افراد فکر می‌­کنند که اجزای درونی کامپیوتر به مرور زمان و در اثر فرسودگی کندتر می­‌شوند. این در حالی است که کامپیوتر قرار نیست تا ابد به کار خود ادامه دهد، و سخت­‌افزار باید تا پایان عمر خود با سرعت یکسانی کار کند و در اثر استفاده­ زیاد کند نخواهد شد.

علت نادرستی این فرضیه:

علت اصلی این که سرعت کامپیوتر شما با گذشت زمان کاهش می­‌یابد، حتی اگر برنامه­‌های زیادی نداشته باشید، این است که نرم­‌افزارها به طور مرتب به روزرسانی می­‌شوند، و  نیاز به قدرت بیشتری برای عملکرد دارند. در تئوری، اگر یک نصب ایمن انجام داده و هیچ­گاه برنامه­ خود را به‌­روزرسانی نکنید، همه­ سیستم در سال چهارم به همان سرعت سال اول کار خواهد کرد. اما این طرز استفاده از کامپیوتر امکان­‌پذیر و یا حتی امن نیست. سخت‌­افزار شما بدون هیچ­گونه کاهش سرعتی به یکباره فرسوده خواهد شد. در عوض، یک روز بی­‌سر­وصدا و ناگهانی از بین می­‌رود. در واقع این توقف ناگهانی یادآور خوبی است از اینکه باید دائما از اطلاعات خود نسخه­ پشتیبان تهیه کنید.

موارد استثناء

در این مورد استثنای بزرگی به نام هارد درایو وجود دارد. هارد درایوها ممکن است به آرامی به پایان عمر خود نزدیک شوند، و بروز این اتفاق به معنی آلوده شدن فایل­‌های مهم (در بهترین حالت) و توقف ناگهانی (در بدترین حالت) است. باید دیسک خود را معمولا برای چک کردن سکتورهای مخرب و یافتن آنها بررسی کنید. اگر ویروس­‌هایی پیدا کردید که خود ترمیم نبودند، از اطلاعات خود پشتیبان بگیرید و درایو خود را آپدیت کنید، در غیر این صورت با مشکلات بیشتری مواجه خواهید شد.

استثناهای دیگر جزئی هستند. برای مثال، برخی SSDهای قدیمی ممکن است به مرور زمان کند شوند. با این حال، دیگر بخش­های کامپیوتر شما این پدیده­ی کاهش سرعت تدریجی را تجربه نخواهند کرد.

فرضیه 4: هر چند وقت یک­بار OS خود را نصب مجدد کنید.

با اینکه کلین اینستال (clean install) ویندوز یا OS X می­‌تواند سرعت دستگاه شما را افزایش دهد حتما لازم نیست که آن را انجام دهید. هما‌ن‌طور که پیش از این گفتیم، کامپیوتر شما در اثر نصب نرم‌­افزارهای جدیدتر به مرور زمان کندتر خواهد شد. اگر کلین اینستال سرعت کامپیوتر را بالا برد، به این دلیل است که برنامه­‌های بیهوده‌­ای نصب می­‌کنید که ویندوز یا سیستم عامل را بیش از حد کند می­‌کنند.

علت نادرستی این فرضیه:

یک کلین اینستال (clean install) به دلیل اینکه تمام برنامه­‌ها، پلاگین­‌ها و پیچ­‌وخم‌­هایی که سرعت سیستم را کاهش می‌­دهند در بر ندارد، سرعت بیشتری دارد. هنگام کلین اینستال، تمام آن برنامه‌­ها از بین می­‌روند، و در صورتی‌که از آن بک­آپ یا پشتیبان گرفته باشید مجددا راه‌­اندازی خواهند شد. به جای نصب مجدد OS، به برنامه­‌هایی که استفاده می‌­کنید توجه کرده و  برنامه های اضافی که استفاده نمیکنید را حذف کنید. به پلاگین­‌های جست­وجوگر ویندوز، و برنامه هایی که در پس­‌زمینه در حال اجرا هستند توجه ویژه داشته باشید.

موارد استثناء:

اگر یک کامپیوتر جدید بخرید و پر از ویروس باشد، یک کلین اینستال می‌­تواند به از بین رفتن آنها کمک کند (البته می­توان تمام آن برنامه­‌ها را لغو نصب نیز کرد). علاوه بر آن، لازم است اشاره کنیم که اگر می­‌خواهید کلین اینستال انجام دهید، ما شما را از انجام آن منع نمی‌­کنیم، تنها چیزی که باید در نظر داشته باشید این است که انجام آن همیشه الزامی نیست.

فرضیه­ 5: رجیستری سیستم خود را دیفراگ/پاک کنید

احتمالا راجع به ترفندهای مختلف و بی­شماری که با عنوان “تعمیر و نگهداری” شناخته شده‌­اند که ادعا می­کنند سرعت دستگاه شما را فورا بالا می­برند، شنیده اید. این ترفندها به ندرت یک سیستم معیوب را احیا می­کنند. تعدادی از این ترفندها شامل موارد زیر است، اما تنها به این تعداد محدود نیستند:.

دیفراگ کردن:

ویندوز ویستا، 7 و 8 (و مک OS X) به‌طور خودکار هارد درایو شما را دیفراگ می­‌کنند و احتیاج به دیفراگ دستی نیست. اما اگر همچنان از ویندوز XP استفاده می­‌کنید، استثناء هستید و باید به‌صورت دستی دیفراگ را انجام دهید.

 پاک کردن رجیستری:

برنامه­‌ها در هنگام لغو نصب چیزی از خود در رجیستری باقی می­‌گذارند. این مسئله آزاردهنده است اما سرعت سیستم شما را کاهش نخواهد داد. پاک کردن رجیستری لزومی ندارد و ممکن است آسیب‌­زا باشند، به همین دلیل بهتر است با رجیستری کاری نداشته باشید.

 پاک کردن پیش­فرض ویندوز:

پیش­فرض ویندوز یک ویژگی است که شمار برنامه­‌هایی که استفاده می­‌کنید را حفظ می­‌کند تا سریع‌­تر به آنها دسترسی پیدا کنید. مشخص نیست که چرا برخی فکر می‌­کنند پاک کردن آن سرعت سیستم را افزایش می‌­دهد، اما اصلا اینطور نیست. در واقع، این مسئله نه تنها سرعت سیستم را کاهش خواهد داد، بلکه می­‌تواند باعث بروز مشکلات زیادی نیز بشود.

 غیرفعال­سازی سیستم بازگردانی (یا در واقع، خدمات دیگر ویندوز):

ممکن است ویندوز برنامه­‌هایی که مورد استفاده­ شما نیست را فعال کند، اما غیرفعال سازی آن‌ها آنطور که فکر می­‌کنید سرعت سیستم را بالا نخواهد برد. در واقع، با غیرفعال‌سازی هر بخش ممکن است یک بخش کلیدی و مهم را غیرفعال کرده باشید.

پس چگونه می­توانیم یک کامپیوتر کم سرعت را تعمیر کنیم؟

درباره­ تمام نبایدها صحبت کردیم، اما هنوز به راه­‌حل مناسبی برای افزایش سرعت سیستم پیدا نکرده­‌ایم. می‌­توانید با فعال کردن چند مرحله­ تشخیص در سیستم شروع کنید. اگر از چند برنامه­ هم‌زمان استفاده می‌­کنید، به شما این روش‌­ها را توصیه می­‌کنیم:

از باز کردن چند برنامه همزمان خودداری کنید

به منو بار سیستم خود نگاهی بیندازید. اگر بیش از چند آیکون در آن قسمت می­بینید، به این معناست که برنامه­‌های زیادی را اجرا کرده­اید. اگر برنامه­‌ای به‌صورت خودکار باز شده است آن را ببندید. اگر برنامه­‌ای را نمی­‌شناسید، مطمئن شوید که حتما به آن احتیاج دارید؛ در غیر این صورت آن را حذف کنید.

از نصب برنامه‌­های بیهوده خودداری کنید

گاهی اوقات یک برنامه­ ساده می­‌تواند باعث بروز ایست ناگهانی در سیستم شما شود. این برنامه می­‌تواند شامل برنامه­‌هایی که خدمات غیر لازم در پس‌زمینه اجرا می‌­کنند نیز شود؛ برنامه­‌هایی که خود را به پوسته­ ویندوز متصل می­‌کنند. مانند پلاگین­‌های اینترنت اکسپلورر. اگر در مورد برنامه‌ای شک دارد، از خودتان بپرسید که آیا با بستن آن برنامه سرعت کامپیوتر شما بیشتر خواهد شد؟ اگر چنین است، باید آن را حذف کنید. پس از مدت­‌ها ما به این نتیجه رسیدیم که برنامه­ iTunes یک برنامه­ بیهوده است؛ زیرا خود را به هر گوشه‌­ای از کامپیوتر شما متصل کرده و سرعت آن را کاهش می­‌دهد. اگر استفاده از آن برای شما ضرورت دارد، حداقل از یک برنامه­ دیگر برای گوش کردن به موسیقی استفاده کنید و یا برنامه­ iTunes را تنها زمانی که نیاز به همگام­‌سازی دارید باز کنید.

پر کردن برنامه‌­هایتان را متوقف کنید

 هرچه بیشتر یک برنامه را پر کنید، سرعت آن کندتر می­شود. هرچه تعداد موزیک­‌هایتان بیشتر باشد، سرعت موزیک پلیر شما کمتر خواهد بود؛ پس آهنگ­‌هایی که نمی­‌خواهید را پاک کنید. هرچه پلاگین‌­های بیشتری نصب کنید، مرورگر شما کندتر کار می­کند.

انجام تعمیرات منظم:

در حالیکه داستان­‌های بسیاری درباره­ تعمیرات وجود دارد، باید چند وقت یکبار تعمیراتی روی سیستم خود انجام دهید. بخش عمده­ این تعمیرات شامل بروزرسانی منظم نرم‌­افزارها، تنظیم لیست برنامه‌­ها و خالی کردن فایل­‌های موقتی است. برای اطلاعات بیشتر به راهنمای تعمیرات ویندوز و مک ما مراجعه نمایید. البته تمام این فرضیات بر مبنای این فرضیه که شما یک کامپیوتر مدرن پاشخگوی نیازهایتان دارید شکل گرفته است. اگر قصد داشته باشید جدیدترین نسخه­ برنامه­ فتوشاپ را روی سیستم ده سال پیش اجرا کنید، موفق نبوده و باید یک کامپیوتر جدید تهیه کنید (و می‌توانید کامپیوتر قدیمی را بازنویسی کنید). اما جدا از شرایط به نسخه­ قدیمی سخت‌­افزار یا شرایط خاص دیگر، با استفاده از این نکات می­‌توانید هر نوع کامپیوتری را احیا کرده و سرعت آن را افزایش دهید.